Ung thư lưỡi là một căn bệnh thường gặp ở nam giới trên 50 tuổi. Theo thống kê của Hiệp hội ung thư Hoa Kỳ, hàng năm có khoảng 263.900 trường hợp mới mắc và 128.000 trường hợp tử vong trên toàn thế giới. Tại Mỹ, vào năm 2009, đã có 10.530 trường hợp mới mắc và 1.900 trường hợp tử vong. Số ca ung thư lưỡi ngày càng gia tăng trong vài năm gần đây, đặc biệt tại bệnh viện K.
Dấu hiệu mà bạn cần lưu ý
-
Giai đoạn đầu: Triệu chứng thường không rõ ràng, dễ bị bỏ qua. Bạn có thể cảm thấy có dị vật hoặc xương cá cắm vào lưỡi, gây khó chịu nhưng qua đi nhanh. Ngoài ra, lưỡi có một điểm nổi phồng với thay đổi màu sắc, niêm mạc trắng, xơ hóa hoặc tổn thương là vết loét nhỏ. Đôi khi, bạn có thể sờ thấy tổn thương chắc, rắn, không mềm mại như bình thường. Khoảng 50% bệnh nhân có hạch ngay từ đầu. Hạch thường xuất hiện dưới cằm, dưới hàm, và cảnh cao. Khả năng di căn hạch từ 15-75% tùy thuộc vào độ xâm lấn của u nguyên phát.
-
Giai đoạn toàn phát: Giai đoạn này được phát hiện do đau khi ăn uống, đau kéo dài gây khó khăn khi nói và nuốt. Bạn có thể sốt do nhiễm khuẩn, không ăn được dẫn đến suy sụp nhanh chóng. Ngoài ra, bạn có thể cảm thấy đau tăng lên khi nói, nhai và đặc biệt khi ăn thức ăn cay, nóng. Đôi khi, đau có thể lan lên tai. Cảm giác tăng tiết nước bọt, chảy máu vùng miệng cùng với hơi thở mùi khó chịu do tổn thương hoại tử gây ra. Một số trường hợp làm hàm khít, lưỡi cố định, gây khó khăn khi nói và nuốt. Giai đoạn này có xuất hiện ổ loét ở lưỡi, trên ổ loét có giả mạc dễ chảy máu, loét phát triển nhanh, lan rộng dẫn đến hạn chế vận động và không thể di động của lưỡi.
-
Giai đoạn tiến triển: Ở giai đoạn này, loét chiếm ưu thế, loét sâu lan rộng xuống bề mặt hoặc vào mặt dưới, gây đau đớn, gây bội nhiễm, có mùi hôi, rất dễ chảy máu, thậm chí có thể gây chảy máu trầm trọng. Thường phải khám bệnh nhân ở trạng thái đã gây tê để hạn chế phản ứng do đau đớn. Việc thăm khám rất quan trọng để đánh giá độ thâm nhiễm xuống phía dưới và độ xâm lấn vào các mô tiếp cận: sàn miệng, trụ amiđan, amiđan, rãnh lưỡi... và đo kích thước khối u.
Biểu hiện ung thư lưỡi giai đoạn cuối
Dưới đây là một số biểu hiện ung thư lưỡi giai đoạn cuối:
-
Sút cân: Bạn sẽ sút cân khi tình trạng bệnh đã tiến triển đến mức khó trị.
-
Mệt mỏi: Bạn cảm thấy luôn luôn mệt mỏi, thường xuyên và không có lý do. Điều này có thể chỉ ra rằng bệnh ung thư lưỡi của bạn đang ở giai đoạn nặng.
-
Rối loạn tiêu hóa: Ăn nhanh và no là một biểu hiện phổ biến ở bệnh ung thư lưỡi. Sau khi ăn, bạn có thể cảm thấy đau bụng, đầy hơi và buồn nôn. Bụng căng và phân thay đổi, có chứa chất nhày.
-
Sốt: Triệu chứng này kéo dài vài tháng, gây khó chịu và mệt mỏi.
Khám hạch là một phần quan trọng trong việc chẩn đoán ung thư lưỡi. Khoảng 40-50% các trường hợp có hạch ngay từ lần khám đầu tiên, trong đó có 3/4 là hạch di căn. Hạch thường xuất hiện dưới cằm và dưới hàm, trong khi hạch ở giữa và dưới là hiếm gặp. Đa số tổn thương (80%) xuất hiện ở bờ tự do của lưỡi, 10% xuất hiện ở mặt dưới lưỡi, 8% xuất hiện ở mặt trên lưỡi và 2% xuất hiện ở đầu lưỡi.
Điều trị ung thư lưỡi như thế nào để đạt hiệu quả cao nhất?
-
Phẫu thuật: Đa số bệnh nhân ung thư lưỡi đến khám khi tổn thương đã lan rộng, do đó, cần phẫu thuật triệt căn (cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ lưỡi, tùy vị trí và kích thước khối u). Ở giai đoạn sớm, phẫu thuật triệt căn có thể là phương pháp điều trị. Ở giai đoạn muộn hơn, cần kết hợp phẫu thuật, xạ trị và hóa trị để kéo dài thời gian sống và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh. Trong trường hợp có chảy máu nhiều tại u, cần phẫu thuật thắt động mạch cảnh ngoài để cầm máu.
-
Xạ trị: Có thể sử dụng xạ trị đơn thuần trong các trường hợp ung thư lưỡi giai đoạn muộn không thể phẫu thuật hoặc xạ trị triệt căn trong trường hợp ung thư lưỡi giai đoạn sớm. Xạ trị cũng có thể được sử dụng sau phẫu thuật để diệt tế bào ung thư còn sót lại. Ngoài ra, có thể sử dụng xạ trị áp sát bằng cách đặt hoặc cắm nguồn phóng xạ vào tổn thương ung thư trên lưỡi để tiêu diệt tổn thương.
- Hóa chất: Có thể sử dụng hóa chất toàn thân hoặc hóa chất động mạch lưỡi, đơn hóa trị hoặc đa hóa trị. Các nghiên cứu cho thấy việc sử dụng đa hóa trị mang lại kết quả tốt hơn so với đơn hóa trị.
Hóa trị bổ trợ là hóa trị trước phẫu thuật hoặc xạ trị nhằm thu nhỏ tổn thương để phẫu thuật và xạ trị thuận lợi hơn. Hóa trị bổ trợ trước đem lại tỷ lệ đáp ứng tại chỗ cao (75-85%), nâng cao khả năng dung nạp thuốc cho người bệnh, giảm tỷ lệ kháng thuốc và ngăn ngừa di căn xa sớm. Hóa trị liệu trước phẫu thuật thường được áp dụng cho ung thư đầu mặt cổ giai đoạn muộn.
Để phòng ngừa ung thư lưỡi, hãy thăm khám ngay khi phát hiện dấu hiệu bất thường để chẩn đoán và điều trị đúng phương pháp, nâng cao hiệu quả điều trị.