Từ lâu, cấu trúc ba hồi đã trở thành tiêu chuẩn quan trọng cho việc viết kịch bản. Đây là công thức kể chuyện khiến công chúng không thể rời khỏi màn hình và đã được áp dụng hầu hết bởi các nhà biên kịch, tác giả trong các tác phẩm của mình.
Đặc điểm của kịch bản viết theo cấu trúc 3 hồi là giúp người xem dễ nắm bắt và theo dõi được sự phát triển của cốt truyện. Chính vì thế, nó được coi là một trong những nghệ thuật kể chuyện phổ biến nhất. Vậy cấu trúc 3 hồi là gì? Vai trò thực sự của cấu trúc 3 hồi trong kịch bản như thế nào? Bài viết dưới đây của Sconnect Academy sẽ giúp bạn giải đáp nhé!
Cấu trúc 3 hồi là gì?
Cấu trúc 3 hồi là ba quá trình tạo nên kịch bản: Set up (Mở đầu), Confrontation (Phát triển) và Resolution (Kết bài). Đây là cấu trúc cơ bản nhất mà bất kỳ nhà biên kịch hay đạo diễn nào cũng cần biết cũng áp dụng đến để tạo nên câu chuyện có cấu trúc hài hòa, liền mạch và thống nhất.
Cấu trúc 3 hồi không chỉ được sử dụng trong lĩnh vực điện ảnh mà nó còn được sử dụng trong cả sân khấu, kịch nghệ và văn chương. Có thể hiểu đơn giản, cấu trúc 3 hồi chính là mở đầu, cao trào và kết thúc.
Khi nào người viết nên sử dụng cấu trúc 3 hồi?
Cấu trúc 3 hồi là một trong những công cụ hiệu quả nhất và là nền tảng vững chắc để xây dựng kịch bản. Câu chuyện xuất sắc có thể tuân thủ cấu trúc 3 hồi, nhưng câu chuyện có cấu trúc 3 hồi chưa hẳn đã chất lượng.
Suy cho cùng đây cũng chỉ là một công thức, một cách để suy nghĩ về một câu chuyện và nó không phải là thành tố duy nhất quyết định diện mạo của toàn bộ chuyện kể. Vì vậy người viết không nên cảm thấy bị hạn chế khi sáng tạo nội dung.
Có thể kịch bản tuân theo cấu trúc 3 hồi với biến cố khởi đầu, điểm giữa hay khủng hoảng được sắp đặt chính xác nhưng lại có quá trình xây dựng không thuyết phục, thiếu điểm nhấn cũng sẽ làm câu chuyện đi xuống rất nhiều.
Lợi ích của việc sử dụng cấu trúc ba hồi là nó sẽ giúp đảm bảo rằng mọi cảnh bắt đầu và kết thúc đều có mục đích và hướng đi rõ ràng. Mặt khác bởi nó là một luật lệ nên tất nhiên nó sẽ bị phá vỡ. Trên thực tế có rất nhiều bộ phim hoàn toàn không tuân thủ cấu trúc 3 hồi nhưng vẫn đạt được những thành công rực rỡ.
Nhịp điệu câu chuyện phổ biến trong cấu trúc ba hồi
Hồi 1 (Mở đầu): Sắp đặt
Trong điện ảnh, hồi 1 còn được gọi là cảnh mở đầu. Có một sự thật khá thú vị rằng khi ra quyết định tài trợ cho bất kỳ dự án phim nào đó, các nhà đầu tư chỉ cần xem cảnh mở đầu rồi sẽ quyết định có tài trợ cho bộ phim đó hay không. Thông thường, tuy hồi 1 chỉ chiếm 10 trang của kịch bản nhưng nó lại là phần quan trọng nhất của toàn thể câu chuyện. Việc khán giả có hứng thú với câu chuyện hay không đều dựa trên thành công của hồi 1.
Trong hồi 1 lại được chia ra làm 3 phần với điểm mốc khác nhau: Giới thiệu (beginning), biến cố khởi đầu (inciting incident) và bước ngoặt (second thought)
- Giới thiệu: Đây là khoảng thời gian mà các nhà biên kịch sử dụng để giới thiệu nhân vật, hoàn cảnh câu chuyện. Trong phần mở đầu, khán giả cần được biết đôi chút thông tin về nhân vật chính và các nhân vật khác có liên quan đến truyện phim. Các đạo diễn không cần phải giới thiệu toàn bộ về nhân vật hay cho biết tất cả những nhân vật sẽ xuất hiện trong phim gồm những ai, nhưng ít nhất họ sẽ cho khán giả biết nhân vật chính của phim này là ai và cuộc sống thường nhật của người đó như thế nào
- Biến cố khởi đầu: Đây là thành phần thường bị bỏ qua hoặc quên đi nhiều nhất. Biến cố khởi đầu là sự kiện bất thường xảy đến với nhân vật, làm đảo lộn sự cân bằng trong cuộc sống của họ thúc đẩy họ vào hành trình mới. Trong một vài trường hợp, kết thúc của biến cố khởi đầu sẽ là kết thúc cho hồi 1 nhưng thông thường trong giai đoạn này nhân vật sẽ "cân nhắc". Đó là khi họ nhận ra biến cố đã tác động đến mình và họ cần có sự quyết định thay đổi dẫn trực tiếp sang giai đoạn tiếp theo
- Bước ngoặt đầu tiên: Nhân vật sẽ rơi vào tình thế bắt buộc phải lựa chọn, dù quyết định của họ có là gì thì quyết định đó sẽ khiến câu chuyện thay đổi và đó là khi hồi 1 kết thúc.
Hồi 2: Phát triển (Confrontation)
Đây là hồi có thời lượng dài nhất, chiếm 1/2 thời lượng phim, chứa hầu hết các sự kiện quan trọng trong cốt truyện. Trong phần này, nhân vật chính sẽ bắt đầu cuộc hành trình mới và đối mặt với những khó khăn trên hành trình của mình.
Trong hồi 2, yếu tố rào cản được đặt lên hàng đầu. Rào cản tạo ra xung đột và xung đột lại là yếu tố quyết định trong bất cứ câu chuyện nào. Rào cản được chia ra làm 2 loại là rào cản bên trong và rào cản bên ngoài. Rào cản bên trong là những tâm lý, cảm xúc sẽ gây khó khăn cho nhân vật chính và buộc họ phải tìm cách vượt qua. Rào cản bên ngoài là những tác động của môi trường xung quanh nhân vật chính và tác động của con người. Trong các kịch bản phim tiêu chuẩn, nhân vật chính sẽ phải đối mặt với cả rào cản bên trong và rào cản bên ngoài, từ đó tạo nên sự phát triển và những diễn biến tiếp theo của phim.
Trong hồi 2, các xung đột được xây dựng trên nguyên tắc "Rủi ro gia tăng". Những xung đột sau phải khó khăn hơn xung đột trước. Chính những xung đột ấy sẽ tạo ra sự kịch tính, tạo sự phát triển cho nhân vật và giữ chân người xem ở lại.
Cấu trúc 3 hồi cũng như một bài luận, phần thân bài cũng hiếm khi có một luận điểm. Hồi 2 trong điện ảnh cũng như vậy. Các nhà biên kịch sẽ chia hồi 2 ra thành hai phần bằng một sự kiện gọi là điểm giữa (Midpoint). Về cơ bản, điểm giữa cũng chỉ là một xung đột nhưng nó có vai trò vô cùng quan trọng, rẽ câu chuyện sang một hướng khác, có thể là gần hơn hay xa hơn so với ý muốn của nhân vật chính. Sau sự kiện này, câu chuyện sẽ trở nên căng thẳng, giàu năng lượng hơn, qua đó giữ vững được sự chú ý của người xem.
Hồi 2 kết thúc bằng bước ngoặt 2. Lúc này, câu chuyện sẽ được rẽ sang một hướng khác nhưng kịch tính sẽ cao nhất, buộc nhân vật chính phải rơi vào tình thế khó khăn nhất từ đầu phim. Cứ như vậy cho đến khi nhân vật không còn đứng dậy được nữa thì tức là chúng ta đã đến điểm gọi là “all is lost”. Đây sẽ là lúc hồi ba bắt đầu.
Hồi 3 (Đoạn kết): Giải quyết
Sau khi đã cho khán giả trải qua những cung bậc cảm xúc và những nút thắt nghẹt thở thì đây là lúc để cho khán giả thở phào bằng một cuộc chiến cuối cùng. Nhân vật chính phải đối mặt với thử thách lớn nhất (bao gồm cả đối mặt với bản thân) để bước vào cuộc chiến lớn nhất. Nhân vật chính có thể thắng, có thể thua - nhưng vẫn được coi là chiến thắng vì ít nhất họ đã học được một điều gì đó và chiến thắng được bản thân mình.
Hồi 3 là giai đoạn mang tính giải quyết cho cả câu chuyện và nó được chia ra làm 3 phần: Khủng hoảng, giải quyết và kết thúc
- Khủng hoảng: là hệ quả từ bước ngoặt kết thúc của hồi 2. Đây là xung đột lớn nhất của câu chuyện, là thách thức khó khăn nhất được đặt ra từ đầu phim. Các sự kiện trong 2 hồi trước đó được tạo ra để thúc đẩy câu chuyện đi đến khủng hoảng.
- Giải quyết: tại đây, mọi nút thắt trong câu chuyện sẽ được giải quyết, kịch tính được giảm xuống dần và những xung đột trước đó sẽ được giải quyết để có thể khép lại bộ phim một cách trọn vẹn
- Kết thúc câu chuyện
Tuy chỉ chiếm 1/4 thời lượng phim nhưng đây lại là phần gay cấn nhất để thỏa mãn khán giả. Hồi 3 cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc để lại ấn tượng với người xem sau khi kết thúc bộ phim.
Kết luận
Cấu trúc 3 hồi đóng một vai trò là “nền tảng” xây dựng mọi kịch bản, là yếu tố quan trọng trong nghệ thuật Story-Telling trong nghệ thuật. Mặc dù đóng vai trò to lớn trong lĩnh vực phim ảnh, nhưng một phim nếu chỉ đơn thuần đảm bảo có cấu trúc 3 hồi không thôi là chưa đủ xuất sắc. Để làm xây dựng một kịch bản tốt còn phải phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố bao gồm: nội dung cốt truyện, sự phát triển của nhân vật và nhiều thứ khác nữa.
Khóa học Biên kịch của Sconnect Academy Of Media art cung cấp sẽ giúp bạn có kiến thức từ nền tảng đến chuyên sâu để có thể tự mình làm ra những kịch bản nghệ thuật ấn tượng nhất! Với trình độ giảng dạy chuyên môn cao kết hợp với giáo trình chuẩn quốc tế, bám sát vào thực tiễn của ngành, Sconnect Academy tự tin có thể giúp các bạn học viên:
- Hiểu và nắm chắc kiến thức về nghề biên kịch như: kịch bản, phân loại kịch bản, các phương pháp rèn luyện cho nhà biên kịch thành thạo và nâng cao kỹ thuật viết ở các loại kịch bản trên nền tảng giải trí nhanh như Youtube, Facebook…
- Nâng cao kỹ năng sáng tạo ý tưởng bằng việc áp dụng những công thức nâng cao năng suất viết, nghĩ ý tưởng mà thường tác giả có cảm hứng mới đặt bút được.
- Nâng tầm câu chuyện ở kết cấu mạch lạc, chặt chẽ, hấp dẫn và phát triển kịch bản bằng các phương tiện: sự kiện, nhân vật, cấu trúc.
- Thêm kinh nghiệm rà soát kịch bản, biên tập kịch bản và gợi ý phát triển hoặc sửa chữa ý tưởng kịch bản từ Chuyên gia/ Giảng viên Biên Kịch phim thực chiến.
- Hướng dẫn phương pháp tư duy dựa trên phân tích tâm lý khán giả, lấy khán giả làm trung tâm khiến chính người xem/ nghe/ đọc kịch bản đều bị cuốn vào câu chuyện do bạn viết lên.