Cây đuôi chuột thuộc thân thảo, chứa glycoside, amphetamine, dopamine, axit chlorogenic và tanin có công dụng giảm đau, an thần, giảm thân nhiệt… cùng nhiều bệnh lý khác. Cùng theo dõi bài viết dưới đây của Hoàn Mỹ để tìm hiểu kỹ hơn những kiến thức y học thường thức về loại cây này.
Cây đuôi chuột là gì?
Cây đuôi chuột là gì, hình dáng ra sao và có nguồn gốc từ đâu? Dưới đây là lời giải thích chi tiết.
Nguồn gốc
Cây đuôi chuột có nhiều tên gọi khác nhau tùy theo từng nơi, ví dụ như bôn bôn, cỏ đuôi lươn, điềm thông, giả mã tiên, đũa bếp, mạch lạc, hải tiên,… Nguồn gốc của loại cây thuộc họ cỏ roi ngựa (Verbenaceae) này là ở châu Mỹ. Sau này, nó được mang đến nhiều châu lục khác, trong đó có châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng. Khi được mang vào nước ta, cây này thường mọc hoang ở ven đường hay đồng ruộng.
Loại thảo dược này mọc hầu như quanh năm. Sau khi được thu hoạch, chỉ cần chọn lọc để loại bỏ những chiếc lá bị úa vàng, dập nát. Những lá còn tươi và đạt chất lượng sẽ mang đi rửa sạch đất cát, bụi bẩn với nước, cắt nhỏ rồi phơi đến khi khô là có thể sử dụng.
Xem bài viết cùng chủ đề:
- Công dụng trị bệnh của cây duối
- Lợi ích chữa bệnh của hoa cúc trong y học
Đặc điểm
Là loại thân thảo thường sống lâu năm, cây đuôi chuột có thân màu lục tím, chiều cao trung bình rơi vào khoảng 2m. Các lá trên cây mọc đối xứng nhau, xung quanh mép lá có nhiều răng cưa. Mỗi phiến lá rộng từ 2 đến 4cm và dài từ 3 đến 8cm. Hoa của cây có màu tím, mọc thành từng cụm dài từ 20 đến 40cm. Quả của loại cây này tương đối nhỏ, chỉ dài chưa đầy 5mm. Thời điểm cây nở hoa và ra quả là mùa hè, vào tháng 4 và tháng 6 mỗi năm.
Công dụng của cây đuôi chuột đối với sức khỏe
Dù là Y học hiện đại hay Y học cổ truyền, cây đuôi chuột cũng được chứng minh là có nhiều lợi ích đối với sức khỏe con người. Cụ thể là:
Theo Đông Y
Trong thân của cây đuôi chuột có chứa một chất được gọi là glycosid, trong lá thì chứa dopamine và amphetamine, còn trong rễ lại rất giàu tanin và axit chlorogenic. Nhờ đặc tính hàn giúp thanh nhiệt và giải độc nên dân gian tương truyền loại thảo dược này có khả năng trị tiêu chảy, viêm thận, thấp khớp, mụn nhọt,…
Người Ấn Độ coi đây là bài thuốc chữa chứng đục thuỷ tinh thể, viêm quầng, bệnh hoa liễu hay mụn nhọt. Theo người Trung Quốc, cây đuôi chuột giúp trị bệnh bạch đới, sỏi tiết niệu, viêm họng, nhiễm khuẩn đường tiết niệu hoặc dùng khi bị rắn cắn. Người Brazil thường dùng cây này để hạ nhiệt độ khi bị sốt, trị thấp khớp, lở loét da kèm chảy mủ.
Theo Y học hiện đại
Không chỉ đông y mà tây y cũng có nhiều nghiên cứu chứng minh công dụng của cây đuôi chuột. Điển hình như:
- Thân và lá có thể được chiết xuất thành cao Ethanol. Chất này có khả năng phòng ngừa tình trạng co thắt hoặc giãn tĩnh mạch, giúp cải thiện lưu lượng máu chảy về tim. Nhờ vậy mà nguy cơ đau thắt ngực hay các triệu chứng mệt mỏi, khó thở được cải thiện.
- Lá cây sẽ giúp cản trở quá trình sinh sôi và phát triển của bọ gậy muỗi, đồng thời ức chế hoạt động của ấu trùng ve nhờ chất Ethyl Acetate tiết ra từ lá. Bên cạnh đó, lượng tinh dầu trong lá còn hỗ trợ hạ và ổn định huyết áp cho người bị bệnh tim, người bị tiểu đường.
- Các hoạt chất khác (saponin, tanin, flavonoid) lại đóng vai trò như tấm chắn giúp hạn chế vi khuẩn xâm nhập, ngừa viêm và nhiễm trùng hiệu quả.
- Một số công dụng khác là: chữa tiêu chảy, giúp gan thải độc, an thần, chữa bệnh thấp khớp, viêm kết mạc cấp, ho, viêm hầu, cảm lạnh,…
Xem bài viết cùng chủ đề:
- Công dụng của tinh dầu hoa anh thảo
- Cách làm trà chanh giải nhiệt
Cách sử dụng cây đuôi chuột để điều trị bệnh
Nếu muốn chữa bệnh, bạn có thể áp dụng những cách bên dưới:
- Dùng khi cây còn tươi: Bệnh hở van tim có thể được điều trị bằng bài thuốc dân gian với cây đuôi chuột. Nam giới thì 7 lá, nữ giới thì 9 lá. Chỉ cần rửa sạch, để ráo nước, cho trực tiếp vào miệng rồi nhai vào mỗi buổi sáng. Duy trì việc này đều đặn sẽ thấy hiệu quả.
- Dùng khi cây đã được phơi khô: Sau khi thu hoạch, bạn rửa sạch cây và cắt nhỏ thành từng đoạn, đợi lúc trời nắng to để mang đi phơi cho đến khi cây khô lại. Bảo quản trong hũ có nắp kín và sử dụng hàng ngày. Với khoảng 1 ít nước sôi, bạn nấu chung với 1 nắm cây đuôi chuột khô. Nếu không tự làm mà mua bên ngoài, bạn cần tìm hiểu kỹ đơn vị sản xuất uy tín để đảm bảo không gây ảnh hưởng đến sức khoẻ.
Một số bài thuốc hay từ cây đuôi chuột mà bạn nên biết
Loại thảo dược được ứng dụng trong nhiều bài thuốc dân gian dưới đây:
- Trị viêm da, mụn nhọt: Bạn chuẩn bị các nguyên liệu bao gồm 90g cây đuôi chuột, 60g ngưu tất và 60g bọ mắm. Tất cả rửa sạch với nước nhiều lần, giã nát và đắp trực tiếp lên vùng da đang bị viêm. Nhờ đặc tính kháng viêm mà bài thuốc này sẽ giúp vết thương nhanh chóng lành.
- Trị viêm hầu họng: Bạn chỉ cần một loại dược liệu duy nhất là cây đuôi chuột tươi đã được rửa sạch và ngâm với nước muối. Sau khi ráo nước, bạn giã nhuyễn rồi ngậm vào họng. Nếu cảm thấy khó ngậm, bạn có thể cho thêm đường.
- Trị bạch đợi, khí hư: Các nguyên liệu bao gồm 20g bạc thau, 20g bạch đồng nữ và 40g rễ cây đuôi chuột. Bạn làm sạch, sắc thuốc với 700ml nước cho đến khi nước sôi, bay hơi còn 300ml thì tắt bếp. Mỗi ngày bạn hãy kiên trì uống thuốc từ 2 - 3 lần.
- Trị tình trạng đau nhức xương khớp, tê bì chân tay: Bài thuốc cần có 100g thương nhĩ tử, 10g dây đau xương, 10 hạt gấc và 40g cây đuôi chuột. Sau khi rửa với nước, bạn đun sôi uống mỗi ngày một thang. Nếu tình trạng của khớp không chỉ đau mà còn sưng thì bạn nên kết hợp đắp thêm lá cây (giã nát, xào nóng rồi đắp trực tiếp lên chỗ sưng).
- Trị bệnh sốt rét: Bạn chuẩn bị lá cây đuôi chuột, rửa bằng nước muối rồi sắc lấy nước uống đều đặn hàng ngày.
- Trị bệnh giun sán ở trẻ em: Cho trẻ uống nước được ép từ rễ cây sạch sẽ giúp chữa giun sán.
- Trị tình trạng đau nhức, bầm tím do chấn thương: Chuẩn bị cây cứt lợn và cây đuôi chuột. Sau đó, bạn giã nát hỗn hợp này đắp lên vùng bị thương và băng bó bằng gạc. Mỗi ngày nên thay băng 1 - 2 lần.
- Trị chứng vàng da, nước tiểu màu vàng, sốt do bị bệnh gan: Bạn rửa sạch 40g cây đuôi chuột, 40g rau má, 40g cây chó đẻ rồi sắc lấy nước uống.
- Trị viêm đường tiết niệu: Bài thuốc gồm có 10g kim ngân hoa, 30g dây bòng bong, 30g mã đề và 40g cây cỏ đuôi chuột. Bạn sắc thuốc để lấy nước uống hàng ngày cho đến khi thấy tình trạng bệnh thuyên giảm.
- Trị ho, tiêu chảy: Các thảo dược trong bài thuốc này chỉ cần có 30g cây đuôi chuột phơi khô, đun với 1 lít nước trên lửa nhỏ. Khi nước rút xuống còn một nửa thì bạn lấy thuốc ra để nguội, chia thành nhiều phần uống trong ngày.
- Trị bệnh lậu, dùng cho phụ nữ bị sảy thai: Bạn uống thuốc được sắc từ rễ cây đuôi chuột, mỗi ngày 1 thang.
- Trị đái tháo đường tuýp 2: Với 30g ngọn và lá cây đuôi chuột, bạn rửa sạch rồi sắc lấy nước uống thay cho trà.
Lưu ý, tất cả những bài thuốc trên chỉ mang tính chất tương đối, dùng để tham khảo và không thay thế cho thuốc được kê đơn. Để sử dụng đúng cách và đạt hiệu quả, bạn cần tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ.
Lưu ý quan trọng khi sử dụng cây đuôi chuột làm thuốc để điều trị bệnh
Mặc dù đây là loại thảo dược tốt nhưng bạn cũng cần lưu ý những vấn đề dưới đây để sử dụng hiệu quả và an toàn.
- Không uống quá 30g mỗi ngày (ở dạng uống). Nếu dùng quá liều sẽ gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn
- Người mắc chứng hư hàn cần đặc biệt cẩn trọng với loại thuốc từ cây đuôi chuột vì thuốc có tính hàn
- Đối với khả năng chữa bệnh tim, đây chỉ nên được xem là một cách hỗ trợ chữa bệnh vì mới nó được thí nghiệm trên động vật mà chưa qua nghiên cứu trên người một cách bài bản. Do đó, thuốc không thể thay thế hoàn toàn những phương pháp điều trị khác. Bệnh nhân cần tuyệt đối tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý sử dụng thảo dược để chữa bệnh tim
- Ngừng sử dụng ngay lập tức nếu nhận thấy những dấu hiệu như nổi mẩn đỏ, mề day, buồn nôn, khó chịu,… Đồng thời, bạn cần thăm khám bác sĩ để được can thiệp kịp thời
- Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú, trẻ sơ sinh, người bị huyết áp thấp không nên dùng thuốc từ cây đuôi chuột.
Tóm lại, cây đuôi chuột là loại thảo dược mang đến nhiều giá trị trong việc điều trị bệnh. Để đạt hiệu quả tốt nhất mà không gây ảnh hưởng đến sức khoẻ, bạn cần tham khảo ý kiến chuyên môn của bác sĩ. Nếu muốn cập nhật thêm những kiến thức y học thường thức khác, mời bạn đọc truy cập ngay mục Tin tức y tế. Bạn có thể liên hệ số HOTLINE của Hệ thống bệnh viện Hoàn Mỹ trên toàn quốc để được tư vấn miễn phí hoặc đặt lịch hẹn khám bệnh sớm nhất TẠI ĐÂY!