Trong cây cỏ lưỡi rắn trắng có chứa chất Corymbosin, asperulosid, scandosid, asperglaucide, acid geniposidic và một số chất khác. Theo Đông y, loại cây này có tác dụng thanh nhiệt giải độc, dùng chữa rắn cắn, sốt rét và nhiều công dụng đa dạng khác
1. Giới thiệu về cây cỏ lưỡi rắn
Cây lưỡi rắn (Ophioglossum Petiolatum Hook) còn có các tên gọi khác là: Đơn đòng, vương thái tô, nọc sởi, cóc mẩn, (bạch hoa) xà thiệt thảo... Đây là loài cây cỏ, nhỏ, thường mọc hoang ở bờ ruộng, sườn núi hoặc hai bên đường đi. Thân cây cao khoảng 10-25cm, màu nâu nhạt, tròn ở gốc và phân thành nhiều cành. Phần rễ cây ít và có củ.
Cây mọc nhiều ở các khu rừng hoặc đồng bằng từ Lào Cai (Sapa) đến Huế, Quảng Nam, Đà Nẵng. Ngoài ra cây còn được tìm thấy ở phía Nam Trung Quốc, một số nước Châu Mỹ và Châu Phi.
Toàn cây đều có thể dùng làm thuốc. Cây có thể thu hái vào mùa hè, thu khi ra hoa, sau đó để tươi hoặc phơi khô dùng dần.
2. Cây lưỡi rắn có tác dụng gì?
Tác dụng của cây lưỡi rắn đã được đề cập nhiều trong Đông Y, trong đó nổi bật các đặc tính sau:
- Thanh nhiệt, lợi thấp, giải độc: Cây lưỡi rắn trắng có vị ngọt hơi đắng, tính mát nên có thể dùng để thanh nhiệt giải độc, tiêu viêm, tiêu thũng, hoạt huyết tán ứ, viêm đường tiết niệu, viêm vùng chậu;
- Cây lưỡi rắn trị viêm xoang, chứng ho do phế nhiệt, viêm họng, viêm amidan, sốt cao, kiết lỵ, viêm khoang bụng, ung nhọt;
- Điều trị độc rắn cắn: Có thể dùng kết hợp uống trong và thoa ngoài để điều trị các vết rắn độc cắn, mụn nhọt, mề đay, lở loét da, ứ huyết sưng đau;
- Điều trị chứng viêm phổi, kinh phong, sốt cao, đau dạ dày ở trẻ em.
Ngoài ra, theo nghiên cứu của Đại học Y Học Cổ Truyền Phúc Kiến (Trung Quốc), cây lưỡi rắn trắng còn có thể khống chế sự phát triển của ung thư đại tràng, ung thư gan thời kỳ đầu .Giúp ức chế sự phát triển của các khối u lành tính và ác tính, các bệnh lý gan mật có liên quan đến virus viêm gan B.
Ngoài ra, các nghiên cứu dược lý và lâm sàng hiện đại còn chỉ ra rằng: nước sắc đặc của cây lưỡi rắn có tác dụng ức chế sự phát triển trực khuẩn thương hàn, mủ xanh và một số loại vi khuẩn khác. Bên cạnh đó, cây lưỡi rắn trắng còn có giúp tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể và chức năng của vỏ tuyến thượng thận.
3. Gợi ý bài thuốc sử dụng cây lưỡi rắn
Cây lưỡi rắn trắng có thể dùng dưới dạng uống trong và đắp ngoài. Liều lượng uống tùy trường hợp có thể lên đến 160g mỗi ngày, dùng ngoài không kể liều lượng.
Theo kinh nghiệm dân gian phương Đông, cây cỏ lưỡi rắn có thể kết hợp với một số vị thuốc khác để dùng trong những trường hợp như:
- Chữa viêm gan, vàng da: 40g bạch hoa xà thiệt thảo + 40g hạ khô thảo + 16g cam thảo. Rửa sạch, sắc lấy nước đặc và uống trong ngày;
- Chữa ung nhọt: 120g bạch hoa xà thiệt thảo + 60g bán chi liên. Rửa sạch, sắc lấy nước uống. Nếu dùng ngoài chỉ cần giã nát đắp lên chỗ đau;
- Chữa viêm amidan cấp: 12g bạch hoa xà thiệt thảo + 12g xa tiền thảo, sắc thành thuốc dùng uống;
- Chữa tiểu rắt, tiểu buốt, viêm đường tiết niệu: 40g bạch hoa xà thiệt thảo + 40g dã cúc hoa + 40g kim ngân hoa + 20g thạch vi. Rửa sạch, sắc thành nước uống thay trà;
- Chữa chứng ho do viêm phổi: 40g bạch hoa xà thiệt thảo + 8g trần bì. Rửa sạch và sắc thành nước uống ngay trong ngày;
- Chữa viêm nhiễm cổ tử cung: 30g bạch hoa xà thiệt thảo + 30g bạch anh + 30g nhất chi hoàng hoa + 15g quán chúng, sắc thành nước uống;
- Chữa rắn cắn: 60g bạch hoa xà thiệt thảo sắc với 200ml rượu. Gạn thành nước uống chia 3 lần. Riêng bã để dành đắp vào vết rắn cắn.
4. Những điều cần lưu ý khi sử dụng cây lưỡi rắn trắng
Mặc dù công dụng của cây lưỡi rắn rất đa dạng và có ứng dụng hiệu quả với nhiều người, tuy nhiên phụ nữ mang thai nên tránh sử dụng loại cây này. Phụ nữ đang cho con bú cũng nên tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi sử dụng.
Ngoài ra, cây cỏ lưỡi rắn còn ức chế quá trình sinh tinh ở chuột thí nghiệm, do vậy nam giới yếu sinh lý cũng nên lưu ý.
Nhìn chung, để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng cây cỏ lưỡi rắn, bệnh nhân cần trao đổi với thầy thuốc để được hướng dẫn liều dùng và cách dùng phù hợp.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.