Uchiha Sasuke:
Trong vắt tựa biển xanh
Naruto của tác giả KISHIMOTO MASASHI hẳn đã gắn liền với tuổi thơ của rất nhiều người chúng ta trên chuyến hành trình suốt 15 năm ròng rã của nó. Câu chuyện là quá trình cố gắng vươn lên của một cậu bé vui vẻ nhưng có số phận tréo ngoe điển hình. Và để kiểu cốt truyện chỉ cần cố gắng nhất định thành công rất Súp gà này phát triển thuận lợi, hiển nhiên phải có những nhân vật tối tăm hơn chút ít để hỗ trợ. UCHIHA SASUKE: bạn thân, đối thủ của UZUMAKI NARUTO chính là một nhân vật như vậy.
Thiên hạ đồn rằng ban đầu Uchiha Sasuke vốn không hề tồn tại cho đến khi biên tập của KISHIMOTO gợi ý rằng Naruto nên có một đối thủ. Khi nghe chuyện này, trong đầu mình đã tưởng tượng ra Sasuke như một cái bóng trong vắt không có gương mặt, không có tên, chỉ có vai trò.
Trong như mặt biển.
Sasuke trong mắt Kishimoto có lẽ cũng là như vậy, vào cuối năm 2014, khi được hỏi ông nghĩ Sasuke tốt hay xấu, Kishimoto đã trả lời: Không thể đánh giá Sasuke là tốt hay xấu, nó chỉ thực thuần khiết. Như vậy có thể nói, Sasuke trong mắt Kishimoto không thể bị phân loại bởi chuẩn mực xã hội truyền thống. Ông cũng sử dụng Uchiha Itachi để khẳng định điều này trong manga: “Trái tim Sasuke như một tờ giấy trắng, kẻ biết cách có thể vẽ bất cứ màu gì lên đó.”
Uchiha Sasuke lạnh lùng ngầu lòi trong mắt fangirl và thuần khiết? Nghe như hai phạm trù chẳng liên quan gì đến nhau. Để hiểu được khía cạnh này của Sasuke, có lẽ trước hết chúng ta phải chấp nhận một tiền đề: thuần khiết và tốt đẹp không phải là một. Cũng vậy, trong bài viết này, mình sẽ không cố chứng minh Sasuke là người tốt, mình chỉ muốn bàn về bản chất cốt yếu nhất của Sasuke: thuần khiết, vốn lại chính là nguyên nhân khiến nó không phải người tốt.
Sasuke được thể hiện là một nhân vật vì không có chính kiến nên dễ bị định hướng. Điều này có thể thấy ngay từ những ngày nó còn rất nhỏ: Sau khi nghe Itachi lược tả về vẻ ngoài vĩ đại của Đội cảnh sát làng Lá, Sasuke đã muốn trở thành một cảnh sát như cha; Nó muốn được cha khen, như anh, vì Fugaku luôn bảo nó: “Hãy trở thành như anh con.”Sasuke hoang mang về bản thân, không nhận thức được vai trò của chính mình trong thế giới này: “Ta là ai?”, nó cần người giải thích, vẽ đường sẵn mới có thể đưa ra lựa chọn. Và hầu như, mọi hành vi điên cuồng của Sasukeluôn nảy mầm từ sự ám thị của ai đó, cách làm có thể của nó nhưng mục đích thì rất ít khi: Sasuke trả thù Itachi vì bị anh dồn ép; Trả thù cho Itachi vì bị Obito kích động; Bảo vệ làng Lá theo cách của nó vì Itachi muốn bảo vệ làng.
Có lẽ bởi những điều đó, Sasuke đã trở thành một trong những nhân vật có cách suy nghĩ thú vị nhất mình từng thấy. Lòng Sasuke thanh bình như tâm bão, trong veo tựa biển sâu. Tuy nhiên, nó lại không dễ bị ngoại cảnh tác động. Không phải ai cũng điều khiển được nó, không phải bất cứ lời dối trá nào nó cũng ngây thơ chọn tin tưởng. Muốn gây bão trong lòng nó, ngoài góp đủ gió và chọn đúng thời, còn phải sử dụng đúng đối tượng. Bởi Sasuke chỉ tin những gì nó muốn tin, chỉ tin những gì nó bị thuyết phục để tin.
KAKASHI là một ví dụ về cách dạy dỗ sách vở không thuyết phục nổi Sasuke:
“Theo đuổi việc trả thù trong em sẽ chỉ còn trống rỗng.”
“Thầy từng thấy nhiều người như em…”;
“Hãy nhìn sâu vào trong lòng em lần nữa đi.”
Và lời đáp lại của Sasuke là gì?
“Tôi giết người nào đó ông yêu nhé?”;
“Ông cứ lải nhải mãi mấy câu đó nhỉ?”;
“Trả lại Itachi, cha mẹ tôi, gia tộc tôi và tôi sẽ dừng lại!”…
Nói cho cùng, Sasuke là một tờ giấy trắng nhưng không phải mực nào cũng có thể lấm bẩn nó, Itachi đã nói vậy. Điều này thực ra cũng dễ hiểu, bởi bản chất Sasuke là đứa trẻ quá nhạy với cảm xúc: nó không phân biệt được đúng sai, nhưng lại rành rẽ chân thành và giả dối. Sasuke vốn là tộc nhân của một gia tộc bị tình yêu thao túng mà. Vậy nên, muốn nhiễm bẩn được Sasuke, người ta phải mất công hiểu được tình cảm của nó, phải nắm bắt được mong muốn sâu thẳm trong lòng Sasuke và khéo léo chọn lọc sự thật mới hòng định hướng được hành vi của nó.
Khéo léo, giảo hoạt và chân thành, - nghe mâu thuẫn nhưng là sự thật, người duy nhất Sasuke chịu nghe lời dối trá là ITACHI, còn lại muốn lợi dụng nó phải dùng sự thật, như Obito đã làm, anh ta chọn những chi tiết có lợi cho mình và nhấn mạnh đúng chỗ để khích động nó. Theo cách đó, Sasuke vốn đơn thuần chẳng có khả năng bao quát vấn đề sẽ lập tức bị tẩy não. Và một khi đã bẫy được Sasuke rơi vào bòng bong cảm xúc của chính mình, nó sẽ mắc lầy trong cái hố sâu thăm thẳm tuyệt vọng và giận dữ đó, nơi mà những người tuân theo nguyên tắc và những bài học như Kakashi không bao giờ có đủ khả năng với đến dù chỉ nửa ngón tay.
Và ở đó Sasuke cử động, như một con rối.
Sasuke thiếu chính kiến, có thể bị lợi dụng như vậy vì bản chất của nó rất đơn thuần. VớiSasuke, trắng là trắng mà đen là đen, màu xám là màu nó không thể hiểu được.
Lấy Itachi làm ví dụ. Cách Sasuke nhìn nhận Itachi qua thời gian phản ánh phần nào suy nghĩ đơn giản của nó. Thời thơ ấu, Itachi là hình mẫu duy nhất trên đời Sasuke có thể hình dung mà theo đuổi, vậy nên dù rất ganh tị với anh, tất cả những gì nó muốn khi đó vẫn chỉ là được cha khen như anh. Sau vụ diệt tộc, Sasuke từ chối tin đã nhìn thấy Itachi khóc trong đêm thảm sát, bởi vì nó không thể khớp hình ảnh kẻ-thù-Itachi, hành vi tàn nhẫn lời lẽ độc địa, với nii-san, người đã rơi nước mắt khi thấy nó lần đầu kích hoạt sharingan, trên thực tế nó đã tiện thể quên luôn mình đã kích hoạt huyết kế giới hạn này cho chắc ăn. Sau đó, sự thật về Itachi lại khiến Sasuke đổ hết mọi tội lỗi của anh lên đầu toàn bộ làng Lá: nó muốn giết toàn bộ già trẻ gái trai trong Konoha vì đã cười trên nỗi đau khổ của Itachi trong tưởng tượng của nó. Phải có ai đó có lỗi, nếu người đó không phải Itachi, thì phải là Konoha.
Hiển nhiên, lý tưởng của Itachi cũng là một trong những điều Sasuke không thể hiểu, vì một lần nữa, điều này cũng đi ngược quan niệm trắng đen rạch ròi của nó:
Itachi có một nhân cách phức tạp và cách suy nghĩ vặn vẹo kiểu: Thực tế có thật tồn tại không nhỉ?, trí não của anh hoạt động hoàn toàn ngược với Sasuke, tâm trí Sasuke quy mọi thứ về hai nửa trắng đen, của Itachi là một cái hố đen triệt tiêu mọi sắc màu thế giới, anh thu nhận và lý giải mọi thứ theo cách của mình: Anh muốn hòa bình, và vì vậy anh đóng vai kẻ xấu để vừa bảo vệ Sasuke, vừa bảo vệ Konoha, và bảo vệ danh dự củaUchiha, ba điều có thể coi là không đội trời chung với nhau nhưng anh nhìn thấu lý lẽ của tất cả. Anh hiểu rõ điều gì cần thiết phải làm, anh hiểu tốt xấu luôn cùng tồn tại trong sự cân bằng, vậy nên Itachi có thể phân tách mọi thứ ra từng mảnh riêng rẽ để không nảy sinh thù ghét cá nhân, anh thậm chí tự nguyện hy sinh chính bản thân mình.
Đó là những điều mà Sasuke không cách nào hiểu được. Và khi cố hiểu, nó hiểu lệch lạc đến nỗi sự cùng tồn tại cân bằng tốt xấu hay hòa bình trong mắt anh qua đầu nó thì thành ra: “Ta sẽ trở thành bóng tối!” Nó tin rằng chỉ cần biến chính mình thành một thế lực để mọi người sợ hãi, rồi đồng tâm chống lại nó, thế là thế giới sẽ cân bằng! Suy cho cùng, vẫn là quy về đen và trắng.
Trong đầu Sasuke, mọi thứ chia thành hai vế như thế này: Kabuto là thằng hạ đẳng không nhìn thấy nổi cái tôi của mình, còn anh thì hoàn hảo, tại sao anh phải hạ cố giúp hắn? Anh nói, ai cũng nên có cơ hội, Sasuke không hiểu; Konoha có mặt tốt và mặt xấu,còn anh thì hoàn hảo, tại sao anh phải bảo vệ họ? Anh nói điều đó anh biết, nhưng vì anh thuộc về Konoha và anh muốn bảo vệ nó, Sasuke cũng không hiểu; Thế rồi nó triệu hồi hết các Hokage đã chết lên để họ trả lời giúp. Và rồi… vẫn không hiểu.
Trong nhìn nhận của Sasuke, đơn giản là bên này trắng thì bên kia phải đen. Anh đã không sai, thì nhất định phải có ai đó sai, thế giới này đã sai, thì nó sửa thế giới. Những khái niệm như hai mặt của vấn đề, ai cũng nghĩ mình là người tốt… là những điều màSasuke có lẽ sẽ mãi mãi không thể hiểu được, chỉ có thể chấp nhận thôi.
Đến đây có lẽ vài người sẽ cho là mình đang hạ thấp trí thông minh của Sasuke. Nhưng thực ra sự thông minh nhanh nhẹn của Sasuke là một trong những yếu tố mà mình phải thừa nhận ngay từ trận đấu đầu tiên với Haku, dù vào thời điểm đó mình không hề ưa nó. Sasuke thông minh, nhận thức vấn đề nhanh, chiến đấu linh hoạt và bản năng. Nó còn có năng khiếu phát triển những thứ được nhận, cách nó điều khiển Amaterasu giỏi hơn Itachi khiến các ninja làng Mây phải ngạc nhiên…
Sự ngu dốt và trái tim đơn thuần vốn không thể đánh đồng, cũng như không thể đánh đồng thuần khiết với tốt đẹp. Sasuke nhận thức nhanh, hiểu nhanh; nhưng nền tảng suy nghĩ từ nhỏ đã không được xây dựng. Sasuke thuần khiết, nhưng nó không phải người tốt.
Sasuke không có màu.
Theo một cách nhìn nhận nào đó, có lẽ vô sắc chính là bản sắc của Sasuke: trong veo, dễ bị nhiễm bẩn, như bầu trời ngày bão, như mặt biển đêm dông. Nhưng rồi qua cơn bão, sẽ lại trong veo xanh thẳm. Vậy nên, màu xanh kinh điển của Sasuke mặc dù không đúng lại cũng không thể nói là sai. Bởi vì, bạn nghĩ biển xanh thực sự có màu xanh, hay đó là ảo giác tạo thành bởi thẳm sâu và trong vắt?
Tháng 8, 2016
Haku