Nhịp tim là yếu tố quan trọng và phản ánh tình trạng sức khỏe tổng thể của chúng ta. Mỗi người đều có một nhịp tim bình thường riêng, phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như độ tuổi, sức khỏe, và môi trường xung quanh.
Nhịp tim là gì?
Nhịp tim là số lần tim đập trong một phút. Khi tim đập, nó bơm máu chứa oxy đi khắp cơ thể và đưa máu nghèo oxy về lại phổi. Cơ thể tự động điều chỉnh nhịp tim để phù hợp với từng hoạt động và môi trường khác nhau.
Khi chúng ta hoạt động, tim sẽ đập nhanh hơn để chuẩn bị cung cấp đủ oxy và năng lượng cho cơ thể. Khi nghỉ ngơi, tim sẽ đập chậm hơn để tiết kiệm năng lượng. Nhịp tim cũng có thể là một chỉ số cảnh báo về sức khỏe tổng thể. Khi nhịp tim không ổn định, quá nhanh hoặc quá chậm, đây có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Nhịp tim bình thường là gì?
Nhịp tim bình thường là khoảng thời gian tim bơm lượng máu thấp nhất khi chúng ta không có hoạt động, đang bình tĩnh, thư giãn, ngồi hoặc nằm, và không mắc bất kỳ bệnh lý nào.
Theo thông tin từ Viện Y tế Quốc gia Mỹ, nhịp tim bình thường của người lớn dao động từ 60-100 lần mỗi phút và có thể thay đổi theo từng phút. Tuổi tác và sức khỏe tổng quát của mỗi người cũng ảnh hưởng đến nhịp tim, vì vậy nhịp tim bình thường sẽ khác nhau ở mỗi người.
Điều quan trọng là xác định xem nhịp tim bình thường của mỗi người có nằm trong phạm vi bình thường hay không. Nếu nhịp tim không ổn định hoặc không nằm trong phạm vi bình thường, đó có thể là dấu hiệu của các vấn đề tim mạch hoặc sức khỏe khác. Trường hợp nhịp tim bình thường lúc nghỉ ngơi luôn trên 100 lần/phút, hoặc dưới 60 lần/phút mà không phải là vận động viên, người bệnh nên thăm khám bác sĩ để được kiểm tra và xử trí.
Nhịp tim bình thường theo độ tuổi là bao nhiêu?
Cùng tìm hiểu nhịp tim bình thường theo độ tuổi, theo Viện Y tế Quốc gia Mỹ:
- Trẻ sơ sinh từ 0 đến 1 tháng tuổi: 70 đến 190 lần/phút.
- Trẻ sơ sinh từ 1 đến 11 tháng tuổi: 80 đến 160 lần/phút.
- Trẻ em từ 1 đến 2 tuổi: 80 đến 130 lần/phút.
- Trẻ em từ 3 đến 4 tuổi: 80 đến 120 lần/phút.
- Trẻ em từ 5 đến 6 tuổi: 75 đến 115 lần/phút.
- Trẻ em từ 7 đến 9 tuổi: 70 đến 110 lần/phút.
- Trẻ em từ 10 tuổi trở lên và người lớn: 60 đến 100 lần/phút.
- Vận động viên ở trạng thái tốt nhất: 40 đến 60 lần/phút.
Giới hạn tối đa của nhịp tim
Giới hạn tối đa của nhịp tim là một phép tính để xác định nhịp tim mục tiêu lý tưởng trong quá trình tập luyện. Công thức phổ biến là lấy số 220 trừ đi tuổi của mình.
Ví dụ, đối với một người 35 tuổi, nhịp tim tối đa ước tính sẽ là 220 - 35 tuổi = 185 lần/phút.
Tuy nhiên, công thức này chỉ mang tính tham khảo, và nhịp tim tối đa có thể thay đổi tuỳ thuộc vào tình trạng sức khỏe và bệnh lý của từng người. Nhờ đó, chúng ta cần thăm khám bác sĩ để được tư vấn về mức độ cường độ tập luyện phù hợp.
Khi nào nhịp tim được xem là bất thường?
Đôi khi chúng ta có thể cảm thấy nhịp tim nhanh hơn hoặc chậm hơn so với mức bình thường. Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp nhịp tim không ổn định đều đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu có những thay đổi đáng kể trong nhịp tim, người bệnh nên thăm khám bác sĩ để được kiểm tra và nhận liệu phù hợp.
1. Tim đập nhanh
Nhịp tim được xem là nhanh khi tim đập trên 100 lần/phút khi ở trạng thái bình thường. Nếu nhận thấy nhịp tim tăng đột ngột, kèm theo cảm giác chóng mặt, ngất xỉu hoặc tim đập không đều, người bệnh nên đến bệnh viện để thăm khám. Nhịp tim nhanh có thể liên quan đến nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau hoặc là dấu hiệu của các bệnh loạn nhịp tim.
Một số nguyên nhân gây nhịp tim nhanh bao gồm lo lắng, căng thẳng, thiếu máu, sốt, hút thuốc lá, uống nhiều rượu, lạm dụng caffein, các vấn đề về nội tiết tố, mất cân bằng điện giải, tập thể dục cường độ cao, tác dụng phụ của thuốc, và sử dụng một số loại thuốc như cocaine.
2. Tim đập chậm
Nhịp tim chậm khi ghi nhận chỉ số dưới 60 lần/phút. Một số người có thể có nhịp tim chậm mà không có vấn đề gì đáng lo ngại, như vận động viên, thanh niên khỏe mạnh, cân đối hoặc người dùng thuốc như thuốc chẹn beta.
Tuy nhiên, nhịp tim chậm có thể không bình thường đối với một số người, đặc biệt nếu đi kèm với cảm giác chóng mặt, mệt mỏi hoặc muốn ngất xỉu. Trong trường hợp này, người bệnh cần thăm khám tại bệnh viện để được bác sĩ theo dõi và chẩn đoán.
Yếu tố ảnh hưởng đến nhịp tim
Ngoài tuổi tác, còn có một số yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến nhịp tim khi chúng ta nghỉ ngơi, bao gồm:
- Nhiệt độ không khí: Khi nhiệt độ hoặc độ ẩm tăng lên, nhịp tim có thể tăng.
- Thay đổi tư thế: Khi di chuyển từ tư thế ngồi sang tư thế đứng, nhịp tim có thể tăng một chút, nhưng sau một vài phút sẽ trở lại bình thường.
- Cảm xúc: Căng thẳng, lo lắng hoặc hạnh phúc cũng có thể làm tăng nhịp tim.
- Trọng lượng cơ thể: Người béo phì có thể có nhịp tim lúc nghỉ ngơi cao hơn so với người bình thường.
- Sử dụng thuốc: Các loại thuốc có thể làm tăng hoặc làm chậm nhịp tim.
Cách đo nhịp tim
Hiện nay, có nhiều thiết bị đeo bên mình giúp theo dõi nhịp tim khi tập luyện. Một số trường hợp cần khảo sát nhịp tim bất thường, người bệnh có thể được bác sĩ chỉ định gắn thiết bị theo dõi nhịp tim trong khoảng thời gian nhất định.
Người ta có thể đo nhịp tim bằng cách đặt ngón tay lên động mạch ở cổ tay, sau đó nhẹ nhàng ấn lên động mạch và đếm số lần đập trong 30 giây, sau đó nhân đôi để xác định số lần đập mỗi phút.
Nếu bạn mới bắt đầu tập thể dục, hãy bắt đầu với cường độ thấp và tăng dần để cơ thể thích nghi. Đừng cố gắng quá sức từ đầu.
Một số lưu ý để giúp trái tim luôn khỏe mạnh
Bệnh tim là vấn đề lớn có thể tránh được bằng những hành động nhỏ từ chúng ta. Để giúp trái tim luôn khỏe mạnh, hãy lưu ý:
- Nắm rõ tình trạng huyết áp của bạn.
- Kiểm soát lượng cholesterol máu.
- Không hút thuốc lá.
- Ăn uống điều độ và tránh các chất béo không lành mạnh.
- Tập thể dục thường xuyên.
- Duy trì cân nặng hợp lý.
- Quản lý căng thẳng (stress).
- Tiêm phòng cúm hàng năm.
- Ngủ đủ giấc.
Nếu bạn cảm thấy nhịp tim không ổn định, khó thở hoặc có cảm giác bất thường ở ngực, đặc biệt là khi hoạt động, hãy thăm khám bác sĩ để được kiểm tra và điều trị phù hợp.
Chỉ số nhịp tim bình thường khác nhau ở mỗi người dựa trên nhiều yếu tố, như tuổi tác và tình trạng sức khỏe. Nếu bạn cảm thấy có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.