Thái Độ Thiện Lương Của Người Quản Ngục: Một Phân Tích Sâu Sắc
Tổng Hợp Bài Văn Mẫu Phân Tích Hình Tượng Người Quản Ngục Trong Chữ Người Tử Tù Của Nguyễn Tuân
I. Bối Cảnh Hình Tượng Nhân Vật Quản Ngục Trong Chữ Người Tử Tù
1. Giới Thiệu Viên Quản Ngục: Bắt Đầu Cuộc Hành Trình
Trong tác phẩm ngắn Chữ Người Tử Tù, câu chuyện nổi bật với sự đặc sắc, đưa chúng ta đến với một tình huống éo le giữa hai số phận đối lập. Hai con người, hai địa vị xã hội khác biệt, đồng lòng yêu cái đẹp, và sự gặp gỡ giữa họ tạo nên điểm độc đáo. Trong bức tranh này, hình ảnh viên quản ngục tạo nên điểm đặc biệt, một con người yêu cái đẹp nhưng sống trong chế độ mục nát.
2. Phân Tích Viên Quản Ngục Trong Chữ Người Tử Tù
2.1. Vẻ Ngoại Hình Của Viên Quản Ngục:
- Người Trung Niên với Khuôn Mặt Như Mặt Ao
- Diện Mạo Điềm Đạm, Phúc Hậu
- Viên Quản Ngục: Người Sống Giữa Định Mệnh Mục Nát
2.2. Tính Cách của Viên Quản Ngục
- Tâm Hồn Thuần Khiết, Yêu Cái Đẹp
- Người Nghệ Sĩ với Tâm Hồn Yêu Nghệ Thuật
- Tấm Lòng Khâm Phục Những Người Tài Hoa
- Người Yêu Nghệ Thuật và Nâng Niu Cái Đẹp
- Con Người Sáng Tạo với Tâm Hồn Trong Sáng
2.3. Đánh Giá Tổng Quan về Viên Quản Ngục
- Tạo Dựng Hình Tượng Nhân Vật Độc Đáo
- Dẫn Dắt Sâu Sắc, Thể Hiện Nhân Vật Một Cách Tinh Tế
- Xây Dựng Tình Huống Truyện Độc Đáo và Tinh Tế
3. Tổng Kết: Cảm Nhận về Nhân Vật Viên Quản Ngục trong Chữ Người Tử Tù
Viên Quản Ngục trong Chữ Người Tử Tù là một con người với tấm lòng hiền hậu, đam mê cái đẹp, và mang vẻ đẹp tâm hồn sâu sắc. Ông là một trong những người hiếm hoi yêu thưởng thức vẻ đẹp trong một thế giới xã hội tan nát.
II. Văn Bản Mẫu Hình Tượng Nhân Vật Quản Ngục Trong Chữ Người Tử Tù
Bài số 1
Nguyễn Tuân, một biểu tượng của văn hóa hiện đại, không chỉ là một nhà văn uyên bác mà còn là nghệ sĩ tài năng. 'Chữ người tử tù' là một tác phẩm độc đáo trong sự xuất hiện của Huấn Cao và viên quản ngục. Trong câu chuyện, viên quản ngục với tâm hồn quý phái đã tạo nên một hình tượng đáng chú ý.
Bản dịch tiếng Anh của 'Chữ người tử tù' được biết đến dưới tên gọi 'The Last Letter'. Ban đầu có tên 'Dòng chữ cuối cùng', sau đó, tên tác phẩm được đổi thành 'Chữ người tử tù' khi xuất hiện trong tập 'Vang bóng một thời' năm 1938.
Câu chuyện kể về cuộc gặp gỡ giữa Huấn Cao, một người tài năng đang trong tù, và viên quản ngục. Sự tử tế và lòng tốt của quản ngục đã khiến Huấn Cao đồng ý cho việc xin chữ. Điều này tạo ra một bức tranh hiếm hoi trong thế giới tù đầy chật hẹp và bẩn thỉu.
Viên quản ngục được miêu tả là người trung niên với khuôn mặt điềm đạm, bình tĩnh, và phúc hậu. Ngoại hình ông đẹp như bức tranh 'nước ao xuân', kín đáo và êm dịu. Với tính cách dịu dàng và suy nghĩ sâu sắc, ông trở thành một nhân vật đặc biệt giữa thế giới tù phong cách đối lập với sự tàn nhẫn và lừa lọc.
Viên quản ngục, ngoài tính dịu dàng, còn trải qua đau khổ khi phải đối mặt với sự đối xử của xã hội đối với Huấn Cao, người có tài năng nhưng lại là đối tượng triều đình trọng phạm. Nguyễn Tuân so sánh xã hội lao tù như 'bản đàn hỗn loạn, xô bồ', trong khi viên quản ngục như là 'thanh âm trong trẻo chen vào giữa bản đàn ấy'.
Điều quý báu nhất ở viên quản ngục là tình yêu với cái đẹp và lòng biệt nhỡn liên tài. Thậm chí, với sự xuất hiện của Huấn Cao, ông đã khao khát treo câu đối của Huấn Cao ở nhà riêng. Tình yêu với cái đẹp được thể hiện qua việc ông thường mang rượu thịt để chiêu đãi Huấn Cao. Mặc dù bị xua đuổi, ông không than trách và tiếp tục biệt đãi. Tình yêu và sự say mê của ông đã kết nối hai thế giới đối lập, tạo nên cảnh cho chữ độc đáo.
Khắc họa vẻ đẹp khác thường của viên quản ngục trong không gian tối tăm của ngục tù là một thành công. Nguyễn Tuân không chỉ sử dụng tương phản đối lập mà còn tích hợp nghệ thuật hội họa, điêu khắc một cách khéo léo. Nhân vật này, cùng với Huấn Cao, thể hiện chủ đề chính của tác phẩm: sức mạnh của cái đẹp đánh bại mọi điều xấu xa, bẩn thỉu.
'Chữ người tử tù' là một tác phẩm xuất sắc của Nguyễn Tuân, tập trung vào chủ đề cái đẹp và lòng biệt nhỡn liên tài của nhân vật viên quản ngục. Khác với ý kiến phản đối của một số người, tác phẩm này là một tác phẩm đáng để đọc và trải nghiệm.
Bài số 2
'Chữ người tử tù' là một tác phẩm xuất sắc của Nguyễn Tuân, tôi không đồng tình với ý kiến phản đối của tác giả Trần Hà Nam. Tác phẩm này đánh bại bất kỳ ý kiến nào với sức mạnh của câu chuyện và nhân vật viên quản ngục đặc sắc.
Theo giới thiệu của tác giả, viên quản ngục trước đây là người đã từng 'ngấm đẫm nghệ thuật sách thánh hiền', mang trong mình cái tâm nhạy bén. Ông được mô tả như 'âm thanh trong trẻo xen vào giữa bản đàn nhạc luật hỗn loạn xô bồ' - điều mà tác giả nhấn mạnh.
Viên quản ngục không phải là kẻ đứng đầu hệ thống đàn áp. Nếu ông được xem là biểu tượng cho chế độ phong kiến, ông không có vị thế lớn lao. Khi nghe thầy thơ phát ngôn, ông nhanh chóng đối đầu: 'Chuyện triều đình quốc gia... nếu đàm tiếu thì thật khó chịu', vì ông sợ rằng việc này có thể đưa ông đến cửa tử. Ông chỉ là viên quan coi ngục, một phận chức khiêm tốn. Ông đối xử với tù nhân như thế nào không được đề cập chi tiết, nhưng có lẽ qua vị trí của mình, ông bị buộc phải làm những điều đó. Tuy nhiên, tác giả nhấn mạnh rằng viên quan này mang 'tính cách dịu dàng, biết trọng người, và giữ bản chất ngay thẳng'. Trong đối xử với Huấn Cao, ông hiểu, nhưng không vì 'người ấy là Huấn Cao - người sở hữu báu vật', mà vì ông tôn trọng Huấn Cao, người mà ông coi như người đồng đội.
Việc ông muốn có chữ của Huấn Cao không phải là điều thèm khát, mà là ước nguyện của ông. Quan trọng hơn, 'ước nguyện' và 'thèm khát' là hai khái niệm khác xa nhau, ít nhất trong bối cảnh của bài viết 'Chữ người tử tù'. Tác giả xây dựng hình ảnh của viên quản ngục giữa ngục tối với ước nguyện cao cả.
Ông là quản ngục, nhưng không có nghĩa là ông có quyền sống chết tùy ý trong nhà tù. Khi cho Huấn Cao viết chữ, ông không mở cùm gông, vì nhà lao có rất nhiều ánh mắt theo dõi. Chi tiết 'Huấn Cao cổ đeo gông, chân vướng xiềng, dậm nhẹ để tạo nét chữ' là để khẳng định tài năng và đẹp là bất tử, không phụ thuộc vào nơi và điều kiện. Việc sáng tạo trong bối cảnh khó khăn, như cách mà tác giả Trần Hà Nam mô tả là 'thể hiện trọn vẹn thần thái khí phách người viết chữ', đơn giản là chứng minh rằng nét đẹp và ý nghĩa có thể xuất phát từ mọi nơi. Nguyễn Tuân nói rằng khi Huấn Cao ngồi từ, ông nghĩ về 'chí lớn không thành', đồng thời ghi chú về sự bất tử của tài năng và đẹp trong mọi hoàn cảnh.
Bài số 3
Nguyễn Tuân, một nhà văn lớn của văn hóa Việt Nam, đã để lại dấu ấn sâu sắc thông qua truyện ngắn 'Chữ người tử tù'. Viên quản ngục, một nhân vật đặc biệt, không chỉ là biểu tượng cho chế độ mà còn là hình ảnh của lòng nhân ái, dịu dàng và tôn trọng người.
Quản ngục không phải là một hình tượng anh hùng đẹp trai như Huấn Cao, càng không có dáng vóc, tính cách của một kẻ đao phủ tham lam, tàn bạo. Vẻ ngoại hình của ngục quan tráng lệ, đầu đội hoa râm, râu ngả màu. Bản mặt lạnh lùng, nhăn nhóe, là kết quả của một cuộc sống nội tâm phức tạp. Sau khi đọc phiếu trát của Sơn Hưng Tuyên đốc bộ, nhận được sáu tên tử tù, trong đó có Huấn Cao - 'người đứng đầu bọn phản nghịch', có khả năng viết chữ nhanh và đẹp, ngục quan bắt đầu 'nghĩ ngợi'. Hình ảnh ngục quan trải lòng giữa đêm tối khi đĩa dầu đã hết, ban đầu 'tư hỉ', nhưng đến khuya, trên gương mặt ông chỉ còn lại là mặt nước ao xuân, tĩnh lặng, kín đáo. Nhận tù sắp tới gây xao lạc trong tâm hồn của người này. Ông từng trải, có tính cách dịu dàng khác biệt với những kẻ tàn nhẫn trong nhà lao. Điều đặc biệt là tâm hồn trong sáng, yêu cái đẹp, trọng người tài.
Đối với Huấn Cao, quản ngục thể hiện sự tôn trọng và biệt nhỡn nhân tài. Ngày nhận tù, ngục quan làm ngược lại với phong tục nhận tù hàng ngày, 'hôm nay viên quan coi ngục nhìn sáu tên tù mới vào bằng cặp mắt hiền lành'. Ánh nhìn đầu tiên đã làm nổi bật tấm chân tình của người đối với người sáng tạo ra cái đẹp - Huấn Cao. Bất chấp sự chỉ trích từ những người thấp hèn dưới quyền, ngục quan giữ nguyên thái độ lịch lãm, làm như không biết. Vì lúc này, ông nhận ra mình đã gặp đúng người, người từng đọc vỡ nghĩa chữ sách thánh hiền và luôn mong đợi chữ của Huấn Cao. Trong nửa tháng ở trong tù, mỗi ngày Huấn Cao nhận được rượu thịt trước bữa cơm, một hành động độc đáo mà người vẫn nhận như một niềm vui bình thường. Người đứng sau những bữa rượu thịt ấy, không ai khác chính là ngục quan sắp xếp đối đãi đặc biệt với Huấn Cao. Rồi một ngày, quản ngục xuống thăm tên tù, thể hiện tình cảm của mình đối với Huấn Cao. Trước những lời kính cẩn, tôn trọng, Huấn Cao phũ phàng và coi thường: 'Ngươi hỏi ta muốn gì? Ta chỉ muốn có một điều. Là nhà ngươi đừng bao giờ đặt chân vào đây'. Trước tình huống đó, người nắm quyền không hề tỏ ra giận dữ, không vùng lên trả thù. Ngục quan chỉ lễ phép rút lui với câu: 'Xin lĩnh ý', Huấn Cao và năm đồng chí khác vẫn được 'đặc biệt đối đãi', cơm rượu lại có phần 'lịch sự hơn'. Vì sao ngục quan lại như vậy? Hắn tự xem mình là 'kẻ tiểu lại giữ tù', còn Huấn Cao là anh hùng tài tử 'chọc trời quấy nước', có tài viết chữ rất nhanh và đẹp. Hơn nữa, ngục quan hy vọng Huấn Cao sẽ 'dịu bớt tính nết' để xin chữ. Nếu được chữ từ tử tù, hắn sẽ 'mãn nguyện'. Nguyễn Tuân làm nổi bật phẩm chất của ngục quan: bình tĩnh, lịch sự, nhẫn nhục.
Ngục quan sở hữu một tâm hồn trong sáng, biết trọng người tài, yêu thích cái đẹp. Mặc dù đã 'lựa chọn sai nghề', nhưng hắn tin rằng trên thế giới này không có người quản ngục nào có 'ước nguyện' cao quý như mình. Ước nguyện của hắn là thật cao quý, thể hiện sự nhân văn và tinh thần tao nhã. Quản ngục ao ước một ngày sẽ 'treo ở nhà một bức câu đối do tay ông Huấn Cao viết'. Hắn say mê, khao khát vì 'chữ của Huấn Cao đẹp và vuông lắm'. Với ngục quan, không có vinh hạnh nào lớn hơn nếu 'có được chữ của ông Huấn Cao mà treo, đó là một bảo vật trên đời'. Vì vậy, trước khi xin chữ được, ngục quan sống trong tâm trạng bi kịch. Nỗi 'đau đớn' của hắn là có một ông Huấn Cao dưới quyền mình, nhưng không dám đối đầu vì cảm thấy nhân cách của tử tù quá xa lạ. Hơn nữa, hắn lo lắng, nếu Huấn Cao bị hành hình mà không kịp xin chữ, thì hắn sẽ 'ân hận suốt đời'. Có thể nói, đây là một bi kịch cao quý được Nguyễn Tuân thể hiện về mặt văn hóa nghệ thuật. Sự giày vò tâm trạng của quản ngục mang lại điểm cao trào cho tác phẩm khi Huấn Cao đồng ý cho chữ ngay trước khi phải đối mặt với án tử.
Khi tờ giấy báo tử đến nhà lao nơi giam giữ Huân Cao, quản ngục gọi thầy thơ đến, lòng ông than vãn về sự nhanh chóng của thời gian. Chưa kịp xin chữ Huấn Cao, ông nhận giấy án chém. Thầy thơ chia sẻ sự tình và báo tin tử hình cho Huấn Cao, người tử tù mỉm cười, biểu hiện của một anh hùng bất khuất. Huấn Cao cảm nhận tấm lòng biệt nhỡn liên tài của quản ngục, động viên ông và thể hiện sự quý trọng. Cảnh cho chữ trong nhà lao là một kịch bản hiếm có giữa anh hùng tài tử và kẻ biệt nhỡn liên tài, tạo nên một cảnh đẹp độc đáo.
Hình ảnh quản ngục là một thành công của Nguyễn Tuân trong nghệ thuật xây dựng nhân vật. Tâm hồn biệt nhỡn liên tài là đặc điểm của ngục quan. Dù trái ngược với Huấn Cao, quản ngục biết yêu cái đẹp, tôn thờ nghệ thuật, và tạo nên vẻ đẹp trong tác phẩm của Nguyễn Tuân.
Bài số 4
Nguyễn Tuân viết truyện 'Chữ người tử tù' năm 1939, đăng trên tạp chí 'Tao Đàn' và năm 1940, in trong tác phẩm 'Vang bóng một thời'. Đoản thiên tiểu thuyết này, mặc dù chỉ khoảng 2800 chữ, nhưng xứng đáng là một tờ hoa, trang hoa đích thực. Nhân vật quản ngục là một phần quan trọng, tạo nên thành công của tác phẩm.
Vai trò quan trọng của nhân vật quản ngục là điểm độc đáo của Nguyễn Tuân. Từ trước đến nay, người đọc thường chú ý đến Huấn Cao, nhưng khi khám phá sâu hơn, nhận ra sức hút và vẻ đẹp mới của ngục quan, thể hiện sức mạnh kỳ diệu của bút tài hoa.
Tính cách của Huấn Cao đơn giản và ít bất ngờ, trong khi đó, nhân vật quản ngục có sự vận động về tính cách. Trước khi là quản ngục, ông ta là người đèn sách, yêu đến say mê cái đẹp và có sở thích treo câu đối viết bởi Huấn Cao.
Đời thường thường khắc nhiệt và 'đen đủi đến lạ thường, đẩy những tâm hồn thuần khiết vào giữa những tình cảnh đau đớn. Những con người trung thực phải đối mặt với sự khắc nghiệt của cuộc sống, nơi tộc lạc và bất công là chủ đạo. Quản ngục bước vào bóng tối, phẩm chất của ông bắt đầu chầm chậm. Trong thế giới tù đen tối, tồn tại chỉ hai thứ: ác, xấu, tàn nhẫn và những cảm xúc đau khổ, tuyệt vọng. Viên quản ngục tình cờ gặp Huấn Cao, thần tượng của mình, nhưng giờ đây là một tử tù, trong khi ông lại là người cai quản. Một tình huống kịch tính nảy ra: xã hội họ là đối thủ, nhưng trong nghệ thuật, họ lại là tri âm, tri kỉ. Đứng đầu cuộc khởi nghĩa chống lại triều đình là một nghệ sĩ tài năng, trong khi người đại diện cho luật pháp lại mơ ước treo câu đối của Huấn Cao. Sự kì ngộ khiến tình yêu đẹp bên trong quản ngục trỗi dậy mạnh mẽ, đến nỗi ông sẵn sàng hy sinh cả tính mạng và địa vị, chỉ để đạt được vài chữ của Huấn.
Đọc từ đầu đến cuối, người đọc hồi hộp, không biết quản ngục có đạt được chữ của Huấn hay không? Nhân vật này đối mặt với một thách thức khó khăn. Trong vài ngày ngắn, Huấn Cao tạm thời giam trong ngục của ông, khiến quản ngục sống trong lo lắng và căng thẳng. Quản ngục biết rằng tính cách của Huấn ít khi chấp nhận viết. Ông phải làm thế nào để thu hẹp khoảng cách giữa 'người cai quản' và 'tử tù', để trở thành 'tri kỉ' của Huấn? Quản ngục tỏ ra lo lắng nhất khi có Huấn Cao trong tay, vì ông không biết làm thế nào để đạt được chữ. Lo lắng về việc Huấn Cao có thể bị hành hình mà không kịp xin chữ, là nỗi ân hận vĩnh viễn.
Nhân vật quản ngục được tạo hình thực tế, gần gũi với cuộc sống, và chính điều này thể hiện tài năng nghệ thuật của Nguyễn Tuân. Khi đọc truyện, đọc giả có cảm giác như nhìn thấy dáng đi, lối nói của viên quản ngục. Khi làm nhiệm vụ, ông ta có dáng đi uy nghi, tôn trọng, oai phong và trầm tĩnh, thể hiện sự chân thành và tận tụy trong công việc. Khi đọc danh sách tù nhân, quản ngục dừng lại ở tên Huấn Cao và hỏi thơ lại để xác nhận. Nhân vật quản ngục không chỉ là người thực hiện nhiệm vụ, mà còn là người sâu sắc tâm hồn. Khi ngồi bóp thái dương, quản ngục băn khoăn, gương mặt trầm tư. Ở đó, gương mặt ông như mặt nước ao xuân, yên bình và sâu lắng.
Trong đánh giá tinh tế của người kể chuyện, viên quản ngục được mô tả là người mang 'tâm hồn nhẹ nhàng và trái tim biết đánh giá giá trị con người'. Ông được coi như 'một giọng hát trong trẻo xen vào giữa một bản nhạc hỗn loạn, xô bồ', là 'sự thuần khiết' bị đày vào 'giữa một đống cặn bã', là người 'thẳng thắn nhưng lại phải chịu đựng cuộc sống với lũ quay quắt'. Làm người quản ngục, nhưng ông cũng là tù nhân chung thân trong cái nhà tù do mình cai quản. Danh dự, lợi ích, trách nhiệm, nghĩa vụ của một người quản ngục là những chiếc còng, xiềng xích vô hình siết chặt linh hồn quản ngục suốt cả cuộc đời. 'Lũ người quay quắt', cái 'đống cặn bã' vây quanh ông giống như chốn giam tù của những tù nhân 'một buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, trần nhện đầy, đất bẩn phân chuột, phân gián'. Có lúc, người quản ngục thấu hiểu về số phận lạc loài, cô đơn giữa những người tù, hắn tự than thở: 'Có lẽ ông già này cũng là người khá đấy. Có lẽ ông ta cũng giống như tôi, đã lựa chọn sai nghề'. Nếu bi kịch của Huấn là bi kịch của anh hùng thất thế, nhưng vẫn hùng dũng, hùng tráng; thì bi kịch của người quản ngục là bi kịch lạc đường. Kẻ lạc đường bị lạc lõng, may mắn là vẫn còn lương tri, lòng nhân ái, có 'trái tim biệt nhỡn liên tài', có khát khao giải thoát. Hắn tôn thờ vẻ đẹp, mê mải với vẻ đẹp để hy vọng tự giải thoát. Khi gặp Huấn Cao, người quản ngục có vẻ 'đầu đã điểm hoa râm, râu đã ngả màu', 'gương mặt tư lự' nhiều nếp nhăn của cuộc sống 'tù nhân' vất vả, nhưng khao khát giải thoát vẫn thể hiện rõ. Trầm lặng suốt thời gian, nay nó bùng cháy thành đám lửa bốc lên. Người quản ngục tự nhường bước trước tử tù, tình tận chấp nhận sự 'xem thường đến điều' từ phía Huấn Cao. Hắn không mang lòng oán trách, biết rằng 'người ta, hắn cũng hiểu những kẻ khuấy nước, đến trên đầu hắn, hắn cũng không biết có ai nữa, chưa kể đến thứ mình chỉ là một kẻ tiểu lại bị giam giữ'. Về bản chất, đó là sự ngưỡng mộ trước vẻ đẹp một cách hoàn toàn tự nguyện. Hành động đối xử đặc biệt của Huấn Cao cũng bắt nguồn từ đam mê đó. Nhưng đến cuối tác phẩm, đó không chỉ là sự đam mê, sùng bái chữ đẹp nữa, mà còn là sự tôn trọng, sùng kính nhân cách cao quý của một nhà thơ lỗi lạc. Sự ấn tượng bởi vẻ đẹp và nhân cách cao quý của Huấn thực sự làm xúc động người quản ngục, giống như cách Huấn Cao đã xúc động trước 'sở thích cao quý' và 'tấm lòng biệt nhỡn liên tài' của người quản ngục. Đó là sự hội ngộ để trở thành tri âm, tri kỉ của hai con người ở hai vị trí xã hội xa cách. Sự tri kỉ ấy được chứng nhận bằng dòng lệ và tiếng nói nghẹn ngào: 'Kẻ mê muội này xin bái lĩnh' và kèm theo một cái vái.
Vận mệnh nghệ thuật của Huấn Cao đã kết thúc cùng với sự chấm dứt của thiên truyện; trong khi đó, vận mệnh vẫn tiếp tục với nhân vật quản ngục: người đọc có thể tin rằng sau những lời khuyên ân cần từ Huấn Cao, viên quản ngục đã quyết định từ bỏ công việc bất nhân về quê nhà để giữ cho tâm lương trong trắng, lành mạnh.
Nhân vật quản ngục là một sáng tạo đặc sắc của Nguyễn Tuân, đồng thời vurg tô vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Huấn Cao và vẻ đẹp của một con người được hướng dẫn bởi cái đẹp và cái thiện. Đây là cách sáng tạo nhân vật mới mẻ trong văn học hiện đại Việt Nam, cách để nhân vật tự tạo ra tính cách của mình.
Bài số 5
Khi nhắc đến Nguyễn Tuân trong giai đoạn 1930-1945, người đọc sẽ nhớ ngay đến câu chuyện lãng mạn nổi tiếng của ông: 'Chữ người tử tù'. Một câu chuyện kỳ diệu diễn ra trong nhà tù chật chội, nơi mà mọi thứ đều trái ngược. Điểm độc đáo ở đây là hình ảnh của Huấn Cao - một anh hùng và nghệ sĩ tài năng. Tuy nhiên, không thể thiếu nhân vật quản ngục: 'một giọng hát trong trẻo' giữa những tù nhân.
Quản Ngục được giới thiệu ngay từ đầu tác phẩm trong cuộc trò chuyện với thầy thơ lại. Khi tên Huấn Cao xuất hiện, Quản Ngục có vẻ ngạc nhiên, hỏi thầy thơ lại về Huấn Cao với sự quan tâm và tôn trọng kín đáo. Nhân vật quản ngục với chức danh quan coi ngục không cao, không lộc, nhưng vẫn là người có danh dự đại diện cho luật pháp triều đình. Thông qua giới thiệu ban đầu này, nhà văn giúp độc giả hiểu rõ hơn về nhân vật này.
Trong đêm đầu tiên, hình ảnh của Quản Ngục được vẽ nét với tư thế ngồi tư lự 'khuôn mặt đầy băn khoăn, bóp thái dương...'. Có lẽ trong tâm hồn viên quản ngục chứa đựng những tâm sự kín đáo. Quản Ngục lo lắng trước sự xuất hiện của Huấn Cao trong nhà ngục, một kẻ tài năng chuẩn bị đối mặt với án tử hình. Nỗi tiếc nuối hình như thoáng qua trước ngôi sao sắp rời khỏi vũ trụ. Nhưng là người có địa vị, có số phận, quản ngục vẫn sống trong nghịch cảnh, một mình. Ông ấp ủ ước nguyện muốn xin chữ mà lại không dám thổ lộ. Thân phận 'cá chậu chim lồng'.
Một viên quan coi ngục, một cái tên mà khi nhắc đến, người ta luôn kết luận với những định kiến đầy tiêu cực từ thời phong kiến đến ngày nay: những kẻ xảo quyệt, tham tiền,... Nhưng Nguyễn Tuân đưa ra một hình ảnh mới về quan coi ngục: một viên quản ngục với trái tim biệt nhỡn và tinh tế.
Viên Quản Ngục ước ao cao quý là được sở hữu bức chữ của Huấn Cao để treo ở nhà. 'Viên quản ngục cảm thấy đau đớn nhất khi ông Huấn Cao ở dưới quyền mình mà không biết cách để xin chữ. Không dám đối mặt trực tiếp với người quá xa lạ, ông chỉ lo mai sau này, nếu Huấn Cao bị hành hình mà không kịp xin chữ, thì sẽ hối hận suốt đời'. Một ước nguyện tinh tế thật sự. Ông quan tâm đặc biệt đến Huấn Cao. Nghe tin Huấn Cao đến trại giam, ông sai Thơ lại dọn dẹp chu đáo như 'cần dùng'.
Khi Huấn Cao đến, viên quản ngục đón tiếp bằng sự khác biệt. Lính áp giải hỏi viên quan ngục, ý nhắc đến những biện pháp tra tấn như mọi khi, nhưng viên quan coi ngục trả lời thoải mái, khác hẳn so với ngày thường khiến họ bất ngờ, ngơ ngác. Ông nhìn Huấn Cao với ánh mắt 'hiền lành' và thái độ khiêng nể không thể thiếu của một người coi ngục đối với người bị tù đày. Viên quản ngục còn đặc biệt chiều chuộng Huấn Cao, luôn mời Thơ lại mang đến rượu và thịt, không chỉ cho Huấn Cao mà còn cho bạn bè của Huấn Cao.
Một ngày, quản ngục bí mật đến thăm Huấn Cao, nhưng bị Huấn Cao mắng mỏ và tỏ ra khinh bạc: 'Ta chỉ muốn một điều là ngươi đừng bao giờ đặt chân vào đây.' Quản ngục phản ứng lễ phép, nhã nhặn, một mực thành kính đáp: 'Xin lĩnh ý.' Cách ứng xử điềm tĩnh, thái độ nghiêm túc, mục đích thể hiện tấm thị tình đúng mực này nhấn mạnh sự cao quý và sẵn lòng quỳ gối trước hoa mai.
Khi biết Huấn Cao đồng ý cho chữ, viên quản ngục chuẩn bị cẩn thận với lụa trắng, thỏi mực và mực thơm. Sự chuẩn bị này cho thấy viên quản ngục trân trọng vẻ đẹp đến đâu. Xin chữ Huấn Cao với thái độ 'khúm núm' để thể hiện sự coi trọng đối với Huấn Cao và vẻ đẹp. Trước cái đẹp của thư pháp, người quản ngục trở thành tri âm, tri kỉ của người bị tử tù. Người quản ngục 'khúm núm' cất giữ những đồng tiền kẽm đánh dấu trên ô chữ... Người quản ngục lắng nghe lời khuyên của tử tù 'nên rút về quê hương' để bảo vệ thiên lương rồi hãy 'nghĩ đến chơi chữ... Người quản ngục vái lạy tử tù một lạy và nói qua dòng nước mắt: 'Kẻ mê muội này xin bái lĩnh'. Viên quản ngục coi Huấn Cao như đấng thần thánh, người đi truyền đạo. Tất cả đều thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của người quản ngục dưới ánh sáng của thư pháp và thiên lương, ánh sáng của cái đẹp.
Nguyễn Tuân tài năng sử dụng bút pháp lãng mạn để tạo dựng hình ảnh của Quản Ngục hoàn toàn mới mẻ, khác biệt hoàn toàn so với những quan điểm truyền thống. Đây là viên quản ngục yêu vẻ đẹp, trọng trách nhiệm với tài năng, và tôn trọng ánh sáng thiên lương. Một con người 'sống gần bùn nhưng không hề mang mùi tanh bùn'.
Ngoài văn xuôi, thơ cũng là những tác phẩm đượm tình và được nhiều người hâm mộ. Bạn có thể tham khảo thêm 5 bài văn mẫu phân tích 12 câu trong đoạn 3 bài thơ Việt Bắc để có những gợi ý hữu ích cho các tác phẩm văn của mình.