U hốc mắt là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị

Bệnh u hốc mắt là gì?

Các bệnh lý liên quan đến hốc mắt cũng được tiến triển ở trong hoặc ngoài cân. Bệnh u hốc mắt là tình trạng có khối u lạ ở trong hốc xương mắt, có thể là lành tính hoặc ác tính.

• Một số loại u có thể xuất hiện ở trẻ nhỏ như: u cơ vân, u nguyên bào võng mạc, u mô bào dạng sợi.
• Một số loại u có thể xuất hiện ở người lớn: u màng não, u sợ thần kinh, u thần kinh đệm, u xương, u máu và u bạch huyết, u sarcoma phát triển từ mô cỡ hoặc cơ.

Hốc mắt là hốc xương được tạo thành từ các xương mặt và xương sọ, hình chóp có con đỉnh nhọn hướng ra sau còn đấy mở rộng về phía trước xương. Trong hốc mắt có những tổ chức mềm của hốc mắt không áp trực tiếp vào màng xương mà được bao bọc bởi cân.

U hốc mắt lành tính

U hốc mắt lành tính là bệnh lý phổ biến hơn u hốc mắt ác tính. Trong khối u lành tính thường bắt gặp nhất là u máu thể hang, căn bệnh này thường xuất hiện ở những người trong độ tuổi thanh niên và trung niên. Trong đó, những trường hợp u hốc mắt xuất hiện ở trẻ em đa phần đều là u lành tính, nhưng không vì thế mà bố mẹ được chủ quan mà cần đưa con đi thăm khám sớm để bảo toàn thị lực cho bé.

U hốc mắt ác tính

U ác tính có biểu hiện triệu chứng rõ rệt, gây đau hốc mắt, nhức nhối vô cùng, di căn nhanh và cần điều trị bằng phương pháp phẫu thuật.

Nguyên nhân gây ra bệnh u hốc mắt là gì?

Những khối u có thể là nguyên phát, chiếm tới hơn 70% các trường hợp được chẩn đoán. Những khối u nguyên phát này hình thành ngay từ những bộ phận trong hốc mắt mà hiện nay vẫn chưa thể hiểu cụ thể nguyên nhân vì sao.

Gần 30% còn lại thì do u di căn từ những bộ phận khác trên cơ thể như vú, phổi, tuyến tiền liệt hoặc da và do bệnh tự miễn phát triển lấn sâu vào vùng hốc mắt và gây ảnh hưởng giống khối u, trường hợp này người ta gọi là viêm giả u hốc mắt.

Dấu hiệu nhận biết bệnh u hốc mắt

Có rất nhiều dấu hiệu có thể nhận biết bản thân bạn có đang bị bệnh u hốc mắt hay không. Cụ thể:

Lồi mắt

Lồi mắt được xem là dấu hiệu thường gặp và phổ biến nhất ở những bệnh nhân bị u hốc mắt. Ở những người bị khối u lành tính thường bị lồi mắt kín đáo, phát triển chậm. Ngược lại, ở những khối u ác tính, lồi mắt tiến triển rất nhanh.

Hướng lồi của mắt có thể giúp xác định được vị trí của khối u. Nếu có thế cẩn thận đánh giá hướng lồi hoặc lệch của nhãn cầu, bạn có thể tự xác định tương đối phần nào về vị trí từ đồ dự đoán được nguyên nhân gây ra khối u.

Cũng có những trường hợp ngoại lệ, khối u thường có khuynh hướng chiếm chỗ và đẩy nhẫn cầu ra sau. Ví dụ, khối u tuyến lệ có khuynh hướng đẩy nhãn cầu xuống dưới và vào trong.

U dây thần kinh thị trường lại đẩy nhãn cầu theo trục dọc ra trước.

Giảm thị lực nghiêm trọng

Thị lực bị suy giảm nghiêm trọng cũng có là một dấu hiệu quan trọng giúp bạn và các bác sĩ có thể chẩn đoán phân biệt được những khối u nguyên phát ảnh hưởng đến dây thần kinh thị giác. Ví dụ, một u màng não của dây thần kinh thị giác có thể làm thị lực của bạn suy giảm đang kể, thậm chí gây mù lòa vĩnh viễn.

Trong khi đo, những khối u ngoài trục cơ vận nhẫn chỉ gây ảnh hưởng đến thị lực khi khối u đủ lớn để gây chèn ép dây thần kinh thị lực.

Đau

Khi bạn đã bị đau u hốc mắt và đau nhiều về đêm thì rất có thể bạn nằm trong trường hợp khối u di căn hoặc u ác tính tiến triển nhanh. Đôi khi đau hốc mắt và nửa đầu có thể đi kèm với nhau.

Những trường hợp bị u lành tính thường ít bị gây đau, mặc dù bệnh nhân có thể cảm nhận được sự căng tức.

Nhìn đôi

Dấu hiệu nhìn đôi chiếm đến 1/4 các trường hợp. Có 2 trường hợp ở u hốc mắt gây nên triệu chứng nhìn đôi đó là: do u thâm nhiễm những sợi thần kinh chi phối cơ vận nhẫn, thường gặp ở những người bi u hốc mắt ác tính hoặc di căn và do sự giới hạn không gian của các cơ quan vận nhãn hoặc do lệch trục gây bởi thể tích của khối u

Một số triệu chứng khác

Ngoài một số những dấu hiệu trên là thể hiện rõ ràng nhất thì những người bị bệnh u hốc mắt còn có những biểu hiện khác như: mắt dễ bị viêm nhiễm đỏ, xung huyết, sụp mi, giãn đồng tử, sưng mi... đều do khối u gây ra với cơ chế thâm nhiễm, chèn ép trực tiếp hoặc gián tiếp (còn gọi là ứ trệ tuần hoàn) trong không gian giới hạn của hốc mắt.

U hốc mắt có nguy hiểm không?

U hốc mắt có nguy hiểm hay không còn phụ thuộc vào loại khối u, mức độ xâm lấn của khối u mà bệnh nhân đang gặp phải.

Nếu bạn bị u lành tính thì sẽ không có gì quá nguy hiểm đến tính mạng nhưng cũng cần đi thăm khám để sớm có biện pháp can thiệp kịp thời.

Trong trường hợp không may mắn, bạn bị u ác tính, lúc này bệnh thật sự có thể uy hiếp nghiệm trọng đến thị lực và tính mạng của bạn. Những người bị u ác tình nếu không có sự can thiệp của y học sẽ bị ảnh hưởng tới thị lực, mất khả năng cảm nhận hình ảnh và thu hẹp cơ hội sống của bản thân do bị giảm tuổi thọ đáng kể.

Do đó, để bảo vệ đôi mắt cho chính bản thân mình và người thân, bạn nên có ý thức bảo vệ đôi mắt của mình khỏi các tác nhân gây hại, giữ cho đôi mắt của mình luôn luôn khỏe mạnh

Cách chẩn đoán bệnh u hốc mắt

Trước đây, khi khoa học kỹ thuật chưa phát triển, để chẩn đoán u hốc mắt người ta thường dùng siêu âm để xác định căn bệnh này. Nhưng hiện tại đã khác, với sự ra đời của nhiều loại hình chẩn đoán hình ảnh hiện đại hơn, siêu âm hốc mắt đã ít được sử dụng hoặc nếu sử dụng chỉ để đánh giá bước đầu u hốc mắt hoặc u nhãn cầu dạng nang chưa địch, hay có kèm theo tổn thương mạch máu.

Sau giai đoạn này, các biện pháp chẩn đoán chuyên sâu, tiên tiến khác sẽ được sử dụng, bao gồm:

• Chụp cắt lớp vi tính (gọi tắt là chụp CT): đây là biện pháp rất giá trị khi có thể kiểm tra được xương hốc mắt và các kết cấu quanh hốc mắt, đánh giá những u hốc mắt hình thành từ xương, để qua đó lựa chọn được phương pháp khắc phục phù hợp nhất với bệnh nhân.
• Chụp cộng hưởng từ MRI hốc mắt và thần kinh thị giác: được các chuyên gia có uy tín trong ngành đánh giá là một kỹ thuật ưu việt, vượt trội hơn so với các kỹ thuật khác, có thể cung cấp hình ảnh chi tiết, sắc nét giữa các mạch máu, dây thần kinh và khối u hốc mắt và những sự liên quan giữa các cơ quan này.

Cách điều trị bệnh u hốc mắt

Đối với những khối u lành tình ở giai đoạn đầu chưa biểu lộ triệu chứng và kích thước con nhỏ thì chưa cần can thiệp nhiều vì trong thời gian này, nếu cố tình can thiệp thì sẽ gây nguy hiểm ngược lại cho bệnh nhân. Bệnh nhân cần theo dõi và kiểm tra mắt thường xuyên cho đến khi khối u có những dấu hiệu là và biến dạng thì cần thực hiện phẫu thuật loại bỏ.

Đối với khối u nhỏ, bác sĩ sẽ cắt vùng mang chóp mắt là có thể giải quyết nhưng với khối u to và đã ăn sâu vào trong lớp kết mạc thì diện tích mô cần phải cắt bỏ sẽ phải rộng hơn so với khối u nhỏ.

1. Phẫu thuật u hốc mắt

Trước đây, khi chưa có sự hỗ trợ của máy móc công nghệ cao, để phẫu thuật u hốc mắt đa số các bác sĩ sẽ can thiệp bằng cách mổ mở nắp hộp sọ (mổ tại ví trị keyhole hoặc vùng trán), phương pháp phẫu thuật này có rất nhiều nhược điểm như để lại vết rạch lớn, mất nhiều thời gian để mổ và bệnh nhân có nguy cơ bị tai biến cao.

Tuy nhiên, tin mừng là ngày nay, ở các bệnh viện chuyên về mắt tại Việt Nam đã áp dụng hình thức mổ nội soi qua đường mũi để phẫu thuật bệnh u hốc mắt. Phương pháp này có các ưu điểm như: thực hiện nhanh, ít đau, chi phí thấp, không gây sẹo xấu, giảm thời gian hồi phục sau phẫu thuật và ít gây ra những rủi ro, biến chứng hậu phẫu thuật.

2. Hóa trị và hóa trị u hốc mắt

Phẫu thuật là phương pháp có thể can thiệp và khắc phục triệt để những khối u lành tính nhưng đối với những khối u ác tính thì phải bắt buộc phải kết hợp với những phương pháp sau nếu muốn khỏi hẳn:

• Phương pháp hóa trị: Kết hợp với phương pháp phẫu thuật, sử dụng thuốc để tiêu diệt những tế bào ung thư, kìm hãm sự phát triển của các tế bào đó. Khi kết hợp 2 phương pháp này với nhau có thể nâng cao hiệu quả, giúp bệnh nhân có thể kéo dài tuổi thọ và chất lượng sống cho bệnh nhân.
• Phương pháp xạ trị: Để tiêu diệt các tế bào, phá hủy tổ chức ung thư, từ đó có thể tiêu diệt toàn bộ tế bào ung thư thì phương pháp này sẽ sử dụng tia xạ để chiều vào tổ chức bệnh.

Ngoài 2 phương pháp trên, các bác sĩ có thể còn cho bệnh nhân sử dụng kết hợp thuốc Đông y để giúp bệnh nhân tăng khả năng phục hồi, điều hòa khí huyết, làm chậm sự phát triển của khối u giúp cái thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Những lưu ý sau khi được khắc phục bệnh u hốc mắt

Sau thời gian ở bệnh viện, bạn sẽ được đưa về nhà để tiếp tục theo dõi hậu phẫu thuật để xem có di chứng hay có khả năng tái phát hay không. Trong khoảng thời gian này, bạn cũng cần lưu ý và thực hiện những điều sau:

• Tuân thủ tuyệt đối những lời khuyên của bác sĩ, không được bỏ uống thuốc và các biện pháp cải thiện sức khỏe mà bác sĩ đã chỉ định.
• Không được tự ý sử dụng các loại thuốc mua ở bên ngoài mà không phải do bác sĩ kê đơn, uống đúng liều lượng, không uống thiếu và không uống thừa để tránh những biến chứng có thể xảy ra.
• Phải đi tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ hoặc sau khi sử dụng hết số lượng thuốc mà bác sĩ đã cho.
• Sinh hoạt ở nhà khoa học, ngủ đúng giờ, chỉ ăn những thực phẩm mà bác sĩ đã chỉ định có thể sử dụng.
• Tuyệt đối không được sử dụng rượu bia, chất kích thích như thuốc lá, ma túy...
• Tập thể dục nhẹ nhàng vào mỗi buổi sáng hoặc buổi chiều tối, khi ánh nắng mặt trời còn nhẹ hoặc đã tắt.
• Uống nhiều nước, có thể sử dụng một số loại nước như nước lọc, nước ép cà rốt... rất có lợi cho đôi mắt của bạn.
• Không vận động mạnh, quá sức, không để những tác động mạnh va chạm với vết thương phẫu thuật
• Sau khi đã khỏi bệnh hoàn toàn, người bệnh cũng không được chủ quan mà phải thực hiện khám mắt định kỳ (2 lần/năm) để sớm phát hiện những điều bất thường, tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra với cơ thể bạn.

Để bệnh có thể chấm dứt hoàn toàn, trả lại cho bạn một cơ thể khỏe mạnh, bạn nên thực hiện nghiêm túc những lưu ý trên. Vừa giúp cơ thể bạn nhanh chóng phục hồi vừa giúp bạn tiết kiệm được rất nhiều chi phí (trong trường hợp bệnh tái phát phải thực hiện phẫu thuật lần nữa).

Với sự tiến bộ của y học, hiện nay đã có những phương pháp chẩn đoán và khắc phục được căn bệnh u hốc mắt nguy hiểm này. Vì vậy, khi có những dấu hiệu của căn bệnh này, mọi người phải bình tĩnh, không được hoảng loạn mà thay vào đó hãy đến ngay các cơ sở y tế chuyên về mắt để được các bác sĩ thăm khám và đưa ra những lời khuyên bổ ích dành cho bạn.

Trên đây là những phương pháp chẩn đoán và khắc phục chỉ có tính chất tham khảo, không thể thay thế cho việc chẩn đoán và khắc phục trong y khoa. Khi có những dấu hiệu của bệnh, bạn nên đến các cơ sở y tế có chuyên khoa mắt để được thăm khám và xác định tình trạng bệnh, qua đó các bác sĩ sẽ đưa ra những phương pháp phẫu thuật và hỗ trợ tốt nhất đến với các bạn.

Thông qua bài viết, chúng tôi đã giải đáp tất tần tật các thông tin liên quan về căn bệnh u hốc mắt đến với quý vị. Hi vọng, qua bài viết, dựa vào những dấu hiệu, bạn sẽ có thể sớm phát hiện bản thân mình có mắc bệnh hay không để sớm có những phương án can thiệp kịp thời, bảo về sức khỏe của bạn và người thân.