Giải đáp nguyên nhân chủ yếu sinh ra ngoại lực là do đâu?

Ngoại lực là gì? Nguyên nhân chủ yếu sinh ra ngoại lực là do đâu? Thư viện online sẽ giải thích về khái niệm và nguyên do của hiện tượng này, giúp các bạn học sinh hiểu rõ về ngoại lực và những vấn đề xoay quanh ngoại lực.

Ngoại lực là gì?

Trước khi chúng ta khám phá nguyên nhân chủ yếu sinh ra ngoại lực là do đâu, cần làm rõ một điều: Lực, trong bất kỳ hình thức nào, đều có khả năng thay đổi hoặc ảnh hưởng đến chuyển động, hướng, hoặc cấu trúc của vật thể. Đây có thể làm thay đổi tính chất và hình dạng của vật thể đó.

Lực ngoại lực là những ảnh hưởng xuất phát từ bên ngoài, đặc biệt trên bề mặt của Trái Đất. Nó bao gồm tác động của các yếu tố khí hậu như nhiệt độ, gió, và mưa, cũng như các dạng nước như nước chảy, nước ngầm, băng hà, và sóng biển. Sự tác động của sinh vật bao gồm cả động vật và thực vật, cùng với ảnh hưởng của hoạt động con người. Ngoại lực thường gây ra biến đổi địa hình theo hai hướng chính: phá hủy và bồi tụ.

Ngoại lực có tác động lớn trong quy trình làm biến đổi địa hình. Các quá trình ngoại lực chính là:

• Phong hóa: Là quá trình phá hủy, biến đổi các loại đá, khoáng vật thành các sản phẩm vụn bở, nhỏ hơn.
• Bóc mòn: Là quá trình vận chuyển các sản phẩm vụn bở của quá trình phong hóa.
• Vận chuyển: Là quá trình di chuyển các sản phẩm vụn bở của quá trình phong hóa và bóc mòn.
• Bồi tụ: Là quá trình lắng đọng các sản phẩm vụn bở của quá trình vận chuyển.

Ngoại lực tác động đến địa hình theo hai hướng:

• Hướng phá hủy: Ngoại lực phá hủy các đỉnh núi, đồi, cao nguyên,… thành các thung lũng, sông ngòi,…
• Hướng bồi tụ: Ngoại lực bồi tụ các sản phẩm vụn bở tạo nên các đồng bằng, châu thổ,…

Ngoại lực là một trong hai lực chính tác động đến địa hình Trái Đất, cùng với nội lực. Nội lực là lực có nguồn gốc từ bên trong Trái Đất, bao gồm các quá trình kiến tạo, nâng lên, hạ xuống của vỏ Trái Đất.

Nguyên nhân chủ yếu sinh ra ngoại lực là do đâu?

Nguyên nhân chủ yếu sinh ra ngoại lực là do đâu? Bức xạ Mặt Trời đóng vai trò là nguyên nhân chủ yếu tạo ra lực ngoại lực, cung cấp nguồn năng lượng cho Trái Đất. Bức xạ này không chỉ tạo ra nguồn nhiệt cho hành tinh, mà còn ảnh hưởng đến các đặc điểm khí hậu như nhiệt độ, độ ẩm, lượng mưa, và chế độ gió trên bề mặt đất. Hiện tượng như ánh sáng mặt trời, mưa, gió, dòng chảy nước, băng hà, sóng biển, … đều là những biểu hiện của những tác nhân ngoại lực này.

Cụ thể, bức xạ Mặt Trời làm cho nhiệt độ bề mặt Trái Đất tăng lên. Khi nhiệt độ tăng, nước trong các đại dương, sông ngòi,… sẽ bốc hơi tạo thành mây, mưa. Mưa sẽ làm cho bề mặt đất bị ăn mòn, bào mòn. Gió thổi cũng có tác dụng làm cho bề mặt đất bị xói mòn, bào mòn. Các dòng chảy nước (nước chảy, nước ngầm, băng hà, sóng biển,…) cũng có tác dụng vận chuyển và bồi tụ các sản phẩm vụn bở của quá trình phong hóa và bóc mòn.

Ngoài ra, sinh vật cũng có tác động đến ngoại lực. Sinh vật có thể làm thay đổi thành phần đất, phá hủy các loại đá, khoáng vật,… Con người cũng có tác động đến ngoại lực thông qua các hoạt động khai thác, xây dựng,…

Tuy nhiên, nguồn năng lượng bức xạ của Mặt Trời là nguyên nhân chủ yếu sinh ra ngoại lực.

Ảnh hưởng của ngoại lực đến trái đất

Ngoại lực ảnh hưởng lên Trái Đất và tạo ra các quá trình cụ thể, bao gồm:

Quá trình phong hóa:

• Phong hoá lí học: Đây là quá trình phá hủy đá thành các khối vụn với kích thước đa dạng, không làm thay đổi màu sắc và thành phần khoáng học. Nguyên nhân của phong hoá lí học có thể là do thay đổi nhiệt độ, sự đóng băng của nước hoặc tác động trực tiếp của con người.
• Phong hóa hóa học: Là quá trình làm phá hủy đá và khoáng vật, làm thay đổi thành phần và tính chất hóa học của chúng. Nguyên nhân của quá trình này là tác động của chất khí, nước, và khoáng chất hoà tan trong nước. Thường xảy ra nhiều ở các vùng khí hậu xích đạo, gió mùa ẩm, và địa hình cacxtơ ở miền đá vôi.
• Phong hoá sinh học: Là quá trình bị phá hủy đá và khoáng vật dưới tác động của sinh vật như vi khuẩn, nấm, rễ cây. Các yếu tố như sự phát triển của rễ cây và sự bài tiết chất có thể gây ra quá trình này.

Quá trình bóc mòn:

• Xâm thực: Hình thức bóc mòn chủ yếu do nước chảy, tạo ra các đặc điểm như khe rãnh, mương suối, thung lũng sông. Thường xảy ra ở vùng có mưa cường độ cao.
• Mài mòn: Do tác động của nước biển, tạo ra các đặc điểm như vách biển, hàm ếch, bậc thềm sóng vỗ.

Quá trình thổi mòn:

• Thổi mòn bởi gió: Tạo ra các đặc điểm như nấm đá, cổng đá, đá rỗ tổ ong. Thường xảy ra ở khu vực ít thảm thực vật và không có đủ mưa để hỗ trợ thực vật.

Quá trình vận chuyển:

• Vật liệu nhỏ được cuốn đi bởi động năng của ngoại lực, trong khi vật liệu lớn lăn trên mặt đất do tác động của trọng lực.

Quá trình bồi tụ:

• Là quá trình tích tụ các vật liệu phá hủy, phụ thuộc vào động năng của ngoại lực. Kết quả của quá trình này là tạo ra các đặc điểm địa hình bồi tụ.

Sự khác nhau giữa nội và ngoại lực

Tiếp theo nội dung bài viết nguyên nhân chủ yếu sinh ra ngoại lực là do đâu, chúng ta sẽ tìm hiểu sự khác nhau giữa nội lực và ngoại lực.

Nội lực là lực có nguồn gốc từ bên trong Trái Đất, bao gồm các quá trình kiến tạo, nâng lên, hạ xuống của vỏ Trái Đất. Nội lực có tác động mạnh mẽ đến địa hình, làm cho bề mặt Trái Đất luôn biến đổi, nâng lên, hạ xuống, tạo nên các dạng địa hình khác nhau.

Lực tác động từ môi trường bên ngoài, gọi là ngoại lực, có nguồn gốc ở bề mặt Trái Đất. Ngoại lực bao gồm ảnh hưởng từ các điều kiện khí hậu (như nhiệt độ, gió, mưa,…), các biến thể của nước (như nước chảy, nước ngầm, băng hà, sóng biển,…), sự tồn tại của sinh vật (bao gồm động vật và thực vật), cũng như tác động từ hoạt động của con người. Ngoại lực có thể ảnh hưởng đến địa hình theo hai hướng chính: làm thay đổi thông qua quá trình phá hủy và xây dựng thông qua quá trình bồi tụ.

Dưới đây là bảng so sánh sự khác nhau giữa nội lực và ngoại lực:

Đặc điểmNội lựcNgoại lựcNguồn gốcBên trong Trái ĐấtBên ngoài Trái ĐấtNguyên nhânSự phân hủy của các chất phóng xạ; Các phản ứng hóa học tỏa nhiệt; Chuyển động tự quay của Trái Đất; Sự sắp xếp vật chất theo tỉ trọngNguồn năng lượng bức xạ của Mặt Trời; Hoạt động của sinh vật; Hoạt động của con ngườiQuá trìnhĐiều chỉnh, tăng cao, giảm thấp của lớp vỏ Trái Đất.Phong hóa, bóc mòn, vận chuyển và bồi tụHướng tác độngNâng lên, hạ xuống, tạo nên các dạng địa hình khác nhauPhá hủy, bồi tụ, làm biến đổi địa hình theo hai hướng

Ví dụ về nội lực:

• Động đất
• Núi lửa
• Nếp uốn
• Thung lũng
• Vịnh

Ví dụ về ngoại lực:

• Sông ngòi
• Biển
• Gió
• Mưa
• Sinh vật
• Con người

Tóm lại, nội lực và ngoại lực là hai lực tác động quan trọng đến địa hình Trái Đất. Nội lực có tác động mạnh mẽ, làm cho bề mặt Trái Đất luôn biến đổi, nâng lên, hạ xuống, tạo nên các dạng địa hình khác nhau. Ngoại lực có tác động làm biến đổi địa hình theo hai hướng: phá hủy và bồi tụ.

Trên đây là nội dung đầy đủ của bài viết do Thư viện online chia sẻ về nguyên nhân chủ yếu sinh ra ngoại lực là do đâu trong chương trình sách giáo khoa Địa lí lớp 10. Chúng tôi hy vọng rằng đã mang đến cho quý vị những kiến thức hữu ích.