Với việc soạn văn bài Làng trên các trang từ 162 đến 173 trong sách Ngữ văn lớp 9, học sinh sẽ dễ dàng trả lời câu hỏi và làm bài tập soạn văn.
Tài liệu soạn văn bài Làng (tác giả Kim Lân)
Bố cục:
- Phần 1 (từ đầu.. ruột gan ông lão cứ múa cả lên, vui quá): Ông Hai nghe tin làng chợ Dầu bị giặc xâm lược
- Phần 2 (tiếp… vợi đi được đôi phần): Biến cố tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu bị giặc xâm lược
- Phần 3 (còn lại): Sự hạnh phúc của ông Hai khi tin rằng làng chợ Dầu được cải tổ
Hướng dẫn làm bài soạn
Câu 1 (trang 174 sách giáo khoa ngữ văn lớp 9 tập 1)
Tình huống trong truyện ngắn Làng (tác giả Kim Lân) thể hiện sâu sắc tình yêu đất nước của nhân vật ông Hai. Ông Hai là người yêu thương làng quê mình, tự hào về nơi đất này. Tuy nhiên, khi nghe tin làng chợ Dầu bị giặc xâm lược, Việt gian bán nước, ông cảm thấy đau lòng, tổn thương. May mắn là sau đó, tin tức về việc cải chính giúp ông phục hồi tinh thần, trở lại với cuộc sống vui vẻ.
Câu 2 (trang 174 sách giáo khoa ngữ văn lớp 9 tập 1)
a, Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật ông Hai từ khi nghe tin làng mình bị Việt gian theo phe phái tây phương:
- Khi nghe tin làng chợ Dầu bị giặc xâm lược, “cổ họng ông Hai nghẹn lời, da thịt run rẩy… không thể không tin vào điều đó”
- Ông trở về nhà, mặt uể oải, khi đến nhà ông nằm xuống giường… đầy thương cảm với những kẻ phản bội”
- Suốt ngày ông Hai ở nhà, không ra ngoài, ông luôn bất an...
- Ông quyết định tham gia kháng chiến, tham gia cách mạng vì “làng là thứ ông yêu, ông yêu làng thật sự, nhưng nếu làng bị Việt gian xâm lược, ông phải đối mặt với chúng”
- Khi nghe tin làng chợ Dầu đã từ chối giặc, ông Hai hồi sinh, “khuôn mặt rạng rỡ tươi cười trở lại”
→ Ông Hai từ trạng thái đau đớn, tủi nhục khi nghe tin làng chợ Dầu bị giặc xâm lược đến khi nghe tin cải chính
b, Tin làng chợ Dầu bị giặc xâm lược làm ông đau đớn, bởi ông yêu quý làng của mình, tự hào và chung
- Dù tự hào, tin tưởng và tự phụ, nhưng khi nghe tin ông cảm thấy đau đớn, xót xa, nhục nhã đến thế
- Ông không dám đối diện với mọi người, khi có ai đến gần, ông luôn lo lắng rằng họ sẽ bàn luận về việc làng ông có bị Việt gian hay không
Câu 3 (Trang 174 sách giáo khoa ngữ văn lớp 9 tập 1)
Mối quan hệ giữa ông Hai và con út rất cảm động:
- Ông Hai nói chuyện với con nhỏ, nhưng thực chất là tự trò chuyện với lòng mình, tự bày tỏ những tâm tư tận đáy lòng
- Qua cuộc trò chuyện, ta nhận thấy:
+ Tình yêu của ông dành cho làng sâu sắc, ông muốn con hiểu và nhớ về quê hương, nguồn gốc của mình
- Tình yêu quê hương liên kết chặt chẽ với tình yêu dân tộc, với sự kháng chiến, cách mạng trở thành một tình cảm thiêng liêng, vững bền
Câu 4 (trang 174 sách giáo khoa ngữ văn lớp 9 tập 1)
Nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật của tác giả được thể hiện qua
- Cách miêu tả tâm lý nhân vật độc đáo, được thể hiện qua các tình huống đặc biệt trong văn bản
- Ngôn ngữ của truyện phản ánh rõ nét nét đặc trưng của người nông dân chân chất, giản dị
Bài tập rèn luyện
Câu 1 (trang 174 sách giáo khoa)
Chọn đoạn:
'Cả làng họ Việt gian theo Tây...', câu nói ấy của người phụ nữ bán bánh trái hôm trước lại nổi lên trong tâm trí ông.
Có nên trở về làng không?...
Ngay khi nghĩ về điều đó, ông lão ngay lập tức phản đối. Quay về làng để làm gì nữa. Làng ấy đã bị kẻ Tây xâm lược. Quay về làng có nghĩa là từ bỏ cuộc chiến, từ bỏ tương thân tương ái với cụ Hồ...'
+ Đoạn trích thể hiện tâm trạng phức tạp của ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu bị giặc xâm lược, một nửa muốn trở về làng, một nửa lại muốn từ bỏ làng ấy.
+ Ông Hai muốn trở về làng vì đó là mảnh đất ông gắn bó, là quê hương ông luôn nhớ mãi.
+ Ông muốn từ bỏ làng vì hiện tại làng đã theo phe phái Tây, đã trở thành làng bán nước. Trở về làng đồng nghĩa với việc từ bỏ cuộc chiến, từ bỏ tương thân tương ái với cụ Hồ, vì vậy ông không muốn quay về nữa.
+ Ông Hai yêu làng, yêu nước, hai tình cảm ấy trong ông gắn bó, nhưng mỗi khi nghe tin làng theo phe Tây, ông lại cảm thấy đau lòng, rối bời và giận dữ.
+ Đoạn trích sử dụng phương pháp độc thoại nội tâm để miêu tả tâm lý của nhân vật.
Câu 2 (trang 174 sách giáo khoa) :
+ Các tác phẩm ngắn, thơ văn về tình yêu quê hương, đất nước: Tre Việt Nam của Nguyễn Duy, Quê hương của Giang Nam.
+ Đặc điểm của truyện ngắn Làng: tình cảm quê hương, tình yêu đất nước được thể hiện qua sự kết hợp chặt chẽ, hài hòa, thống nhất, và được làm nổi bật trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống Pháp của dân tộc.