Truyện ngắn 'Làng' của Kim Lân là một trong những tác phẩm được học trong chương trình Ngữ văn lớp 9.
Mytour sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 9: Làng, giúp bạn có thêm thông tin quan trọng về tác giả và tác phẩm. Hãy theo dõi ngay sau đây.
Soạn bài 'Làng' - Mẫu 1
Tìm hiểu về văn bản 'Làng'
I. Tác giả
- Kim Lân (1920 - 2007), tên thật là Nguyễn Văn Tài.
- Sinh ra và lớn lên tại huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh.
- Ông là một nhà văn chuyên viết truyện ngắn và đã có tác phẩm được đăng trên báo trước cách mạng.
- Với sự gắn bó với cuộc sống nông thôn, các tác phẩm của ông thường tập trung vào cuộc sống và công việc của người nông dân trong làng quê.
- Ngoài công việc viết sách, Kim Lân cũng nổi tiếng với vai trò là một diễn viên (ví dụ như vai Lão Hạc trong Làng Vũ Đại ngày xưa, vai Lý Cựu trong Chị Dậu…)
- Trong năm 2001, ông được vinh danh bằng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật.
- Một số tác phẩm nổi bật của ông bao gồm: 'Nên vợ nên chồng' (tập truyện ngắn, 1955), 'Con chó xấu xí' (tập truyện ngắn, 1962)...
II. Tác phẩm
1. Bối cảnh sáng tác
- Trong giai đoạn đầu của cuộc chiến tranh giành độc lập chống Pháp, tác phẩm “Làng” được sáng tác.
- Truyện được xuất bản lần đầu trên tạp chí Văn nghệ vào năm 1948.
2. Cấu trúc
Bao gồm ba phần:
- Phần 1. Từ đầu đến “Ông lão đành phải dùi dắng chờ vậy”: cuộc sống của ông Hai tại làng chợ Dầu.
- Phần 2. Tiếp theo đến “Mỗi lần nói ra được vài câu như vậy nỗi khổ trong lòng ông cũng vơi đi được vài phần”: tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng theo giặc.
- Phần 3. Phần còn lại: niềm hạnh phúc của ông khi nghe tin cải chính.
3. Tóm lược
Ông Hai là một người nông dân rất yêu quý và tự hào về làng chợ Dầu của mình. Do chiến tranh, gia đình ông phải di tản. Một ngày, ông nghe tin làng chợ Dầu chọn theo phe Tây. Tin tức đáng sợ khiến ông bàng hoàng và đau lòng. Ông phải suy nghĩ rất nhiều trước quyết định về việc quay về làng hay đi nơi khác. Sau khi trò chuyện với con trai út, ông quyết định: “Lòng yêu làng thật sự, nhưng nếu làng chọn theo phe Tây thì phải đánh đổi bằng sự oán hận”. Khi nghe chủ tịch xã thông báo làng Dầu không theo phe giặc, ông rất vui sướng và tự hào khi đi thông báo với mọi người.
III. Hiểu - Đọc văn bản
1. Cuộc sống của ông Hai khi di tản
- Ông Hai luôn nhớ về quê hương, nhớ những ngày làm việc cùng với anh em.
- Ông tự hào về làng mình: giàu có và đẹp đẽ, với những con đường lát đá xanh mướt, những ngôi nhà ngói sát nhau như tỉnh, và phong trào cách mạng đang diễn ra sôi nổi, với cả một chòi phát thanh cao bằng ngọn tre.
- Ông thường đến phòng thông tin để đọc báo và nghe tin tức về cuộc kháng chiến.
- Khi nghe đến tin chiến thắng của đội quân ta, ông vui mừng đến mức “ruột gan ông lão cứ múa vui cả lên”.
=> Ông Hai tỏ ra rất yêu quý quê hương, đất nước và đặc biệt là làng của mình.
2. Tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu theo phe giặc
* Khi nghe tin làng chợ Dầu theo phe giặc:
- Ông cảm thấy sốc, xấu hổ và tức giận: “cổ ông lão nghẹn lại, da mặt tê liệt. Ông lão đi lặng như không hơi thở được”.
- Tin làng chợ Dầu theo phe giặc như một cú sốc mạnh mẽ, nhưng sau khi bình tĩnh lại, ông bắt đầu hoài nghi và không tin: “Sau một thời gian, ông mới lẩm bẩm, nuốt chửng cái gì đó cứ lạc vào cổ, ông cất tiếng hỏi, giọng nghi ngờ: Đó có phải là sự thật không nhỉ?...”
- Những người di tản đã trò chuyện rất tự do, và họ khẳng định rằng họ 'vừa ở dưới kia lên' làm cho ông không thể không tin vào điều đó.
- Sau đó, ông chỉ nghĩ về thông tin đó trong tâm trí. Khi nghe tiếng chửi rủa từ những kẻ phản bội, ông 'cúi đầu và đi qua' mà không nói gì.
* Khi ông về nhà
- Ông Hai nằm trên giường, nhìn vào các con và cảm thấy thương tủi cho họ, nước mắt tuôn ra. Tất cả những niềm tự hào về làng đều tan vỡ.
- Ông tự hỏi và đau lòng cho số phận của các con: “Chúng tôi có phải là những đứa con của làng Việt gian không? Chúng tôi có bị người ta khinh miệt, chà đạp không?”
- Ông bị kẹt lấy tay mình, kêu lên: “Họ bay đi … mà đáng nhục nhã thế này?”
=> Ông Hai cảm thấy như chính bản thân mình đang gánh chịu sự nhục nhã của một kẻ phản bội, và ông lo lắng rằng các con ông cũng sẽ phải chịu đựng sự nhục nhã ấy.
* Trong những ngày tiếp theo:
- Ông trải qua những ngày không dám ra khỏi nhà.
- Ông chỉ lặng lẽ ở nhà, lắng nghe những tin tức từ bên ngoài: “Một đám đông tụ lại, và ông cũng chú ý, tiếng cười và lời nói vang xa, ông cũng rơi vào tâm trạng buồn bã. Ông luôn nghĩ rằng họ đang để ý, họ đang thảo luận về 'chuyện ấy'.”
- Nghe tiếng “Tây, Việt gian, cam - nhông… ông lẩn vào một căn nhà gần đó, im lặng. Thôi thì lại nói về điều ấy mất rồi!”
- Khi suy nghĩ về tương lai, ông rơi vào tình thế khó xử, không biết phải làm thế nào: Về làng thì không được, vì hiện tại về làng đồng nghĩa với ủng hộ phe Tây, phản bội cuộc kháng chiến. Ở lại cũng không khả thi, vì chủ nhà đã bày tỏ ý định đuổi ông đi. Còn việc đi đâu thì không biết, vì hiện chưa ai chấp nhận người dân làng Chợ Dầu phản bội.
=> Điều này buộc ông phải đứng trước sự lựa chọn giữa tình yêu với quê hương và lòng yêu nước.
- Ông Hai đã thảo luận với con trai út và đưa ra quyết định: “Làng thì thật tâm yêu nhưng làng theo phe Tây thì phải được trả thù”.
=> Tình yêu nước mãnh liệt của người Việt Nam khiến họ sẵn lòng vượt qua tình yêu cá nhân để hướng đến tình yêu cộng đồng.
3. Hạnh phúc của ông khi nghe tin làng cải chính
Thái độ hoàn toàn thay đổi:
- “Khuôn mặt u ám mỗi ngày bỗng trở nên hân hoan, sáng sủa hơn rất nhiều”
- “Nhai trầu mạnh mẽ, đôi mắt sáng rực, sảng khoái”…
- Về nhà, ông chia sẻ quà cho các con rồi đến nhà bác Thứ để sửa chữa lại tin tức làng chợ Dầu đã theo phe giặc.
- “bô bô” tự hào chia sẻ với mọi người về tin tức làng đã được “sửa chữa”, nhà ông đã được “sửa chữa”
=> Sự hân hoan của ông Hai khi nghe tin làng được cải chính vượt qua nỗi đau mất mát vật chất khi làng bị kẻ thù phá hủy. Qua đó, nhà văn Kim Lân đã khắc họa sâu sắc tình yêu đối với quê hương, đất nước của người nông dân.
Tóm tắt truyện Làng
I. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Trong truyện ngắn Làng, tình huống mà ông Hai bộc lộ tình yêu sâu sắc đối với làng quê và tình yêu nước là khi nào?
Kim Lân đã đặt nhân vật ông Hai vào tình thế: Ông Hai nghe tin làng chợ Dầu - nơi ông yêu thương và tự hào nhất - đã bị kẻ thù chiếm đóng.
Câu 2. Tóm tắt lại biến cố tâm trạng và hành động của ông Hai từ khi nghe tin làng mình bị kẻ thù chiếm đóng đến hồi kết của câu chuyện.
* Khi mới nghe tin làng chợ Dầu theo giặc:
- Ông bàng hoàng, xấu hổ và uất ức: “cổ ông lão nghẹn ắng hẳn lại, da mặt tê rân rân. Ông lão lặng đi tưởng như không thở được”.
- Tin tức làng chợ Dầu bị kẻ thù chiếm đóng giống như một cú sốc mạnh mẽ đánh xuống đầu ông, nhưng khi bình tĩnh lại, ông tỏ ra nghi ngờ, không tin: “Một lúc sau ông mới khẽ nói, nuốt một cái gì đó vướng ở cổ, ông cất tiếng hỏi, giọng run run: Liệu có thật không nhỉ?...”
Những người tản cư đã truyền nhau tin đó một cách chắc chắn, khẳng định rằng họ “vừa từ dưới ấy lên” khiến ông không thể không tin vào điều đó.
Do đó, trong đầu ông chỉ còn nghĩ về thông tin đó. Khi nghe tiếng chửi rủa từ những kẻ phản bội, ông “cúi mình đi mà không dám nhìn lên”.
* Khi trở về nhà:
Ông Hai nằm gục trên giường, nhìn thấy các con thì cảm thấy tủi thân, nước mắt tuôn ra không ngừng. Tất cả những niềm tự hào về làng đều tan vỡ.
Ông tự hỏi và buồn rầu cho số phận của các con: “Chúng tôi cũng là những đứa trẻ của làng Việt gian hả? Chúng tôi cũng phải chịu sự coi thường, bị xua đuổi hả?”
- Ông nắm chặt tay, thốt lên: “Chúng quốc gia mà bị xấu hổ như vậy à?”.
=> Ông Hai cảm thấy bản thân mình đang mang nỗi xấu hổ của một kẻ phản quốc, và ông sợ rằng cả các con ông cũng sẽ phải chịu đựng điều đó.
* Trong những ngày tiếp theo:
- Trong suốt mấy ngày, ông không dám rời khỏi nhà.
- Ông chỉ quanh quẩn ở nhà, lắng nghe tình hình bên ngoài: “Một đám người tụ lại, ông cũng để ý, tiếng cười đùa rộn ràng, ông cảm thấy bất an. Mọi khi, ông đều hoang mang như người ta đang quan tâm, người ta đang thảo luận về 'sự việc ấy'.”
- Nghe những tiếng “Tây, Việt gian, cam - nhông… ông lặng lẽ lui vào một ngôi nhà, giữ im lặng. Những chuyện đó đã qua rồi!”
- Khi nghĩ đến tương lai, ông bị mắc kẹt, không biết phải làm sao: Về làng thì không được, vì ở làng hiện tại là vi phạm phản bội đối với cuộc kháng chiến. Ở lại cũng không khả thi, vì chủ nhà đã đe dọa đuổi đi. Còn nơi nào để đi thì ông cũng không biết vì người ta chưa chấp nhận người dân làng Chợ Dầu phản bội.
=> Điều này ép ông phải đứng trước sự lựa chọn giữa tình yêu đất nước và tình yêu quê hương.
- Ông Hai đã trò chuyện với con trai út, và sau đó đưa ra quyết định: “Yêu làng thì tuyệt vời nhưng phản bội làng theo Tây thì phải trừng trị”.
=> Tình yêu nước mạnh mẽ của người Việt Nam khiến họ sẵn lòng vượt qua cảm xúc cá nhân để hướng đến lợi ích cộng đồng.
Tinh thần thay đổi toàn diện:
- “Gương mặt u ám hàng ngày bỗng trở nên rạng rỡ, phấn khích hơn hẳn”
- “Miệng nhai trầu một cách năng nổ, đôi mắt cháy bỏng, đỏ ửng”…
- Sau khi trở về nhà, ông chia quà cho các con và sau đó đến nhà bác Thứ để làm sáng tỏ lại tin đồn làng chợ Dầu bị giặc xâm lược.
- “bô bô” tự hào kể với mọi người về việc làng ông bị “đốt nhẵn”, nhà ông bị “đốt nhẵn”
=> Niềm hạnh phúc của ông Hai khi nghe tin cải chính về làng chợ Dầu vượt lên trên mất mát tài sản khi làng bị giặc hủy hoại.
Câu 3. Tại sao ông Hai lại trò chuyện như vậy với đứa con nhỏ? Qua những lời trò chuyện ấy, bạn cảm nhận được điều gì về tấm lòng của ông Hai đối với làng quê, đất nước, và cuộc kháng chiến? Mối quan hệ giữa tình yêu đối với làng quê và lòng yêu nước ở ông Hai thể hiện ra sao?
* Lý do trò chuyện:
- Ông lựa chọn trò chuyện với đứa con trai út vì dù còn nhỏ tuổi và ngây thơ, nhưng lại mang trong mình tình yêu sâu đậm đối với làng quê và đất nước, giống ông.
- Ông trò chuyện với con cũng như cách ông thể hiện nỗi lòng của mình, đồng thời minh oan cho bản thân.
* Những cuộc trò chuyện đó khẳng định lòng chân thành của ông Hai:
- Tình cảm sâu đậm ông Hai dành cho làng chợ Dầu hiện ra rõ ràng.
- Sự trung thành với cuộc kháng chiến và cách mạng được thể hiện thông qua hình ảnh của 'cụ Hồ'.
* Mối liên kết giữa tình yêu đối với làng quê và lòng yêu nước: Tình yêu nước và tinh thần kháng chiến được đặt lên hàng đầu và điều khiển mọi cảm xúc, hành động của ông.
Câu 4. Đánh giá về kỹ thuật miêu tả tâm trạng và ngôn ngữ của nhân vật ông Hai mà tác giả đã sử dụng.
- Kỹ thuật mô tả tâm lý: chân thực, sâu sắc qua các đoạn hội thoại, suy nghĩ độc tâm, và suy nghĩ nội tâm.
- Ngôn ngữ của nhân vật: phản ánh ngôn từ hàng ngày, gần gũi với cuộc sống thường nhật, thể hiện được tính cách và cảm xúc của nhân vật.
II. Thực Hành
Câu 1. Lựa chọn và phân tích một đoạn mô tả tâm trạng nhân vật Ông Hai trong truyện. Trong đoạn đó, tác giả đã sử dụng phương tiện nghệ thuật nào để mô tả tâm trạng của nhân vật.
Gợi ý:
- Lựa chọn đoạn: “Sau khi trở về nhà, ông Hai nằm bò trên giường… sự nhục nhã ấy”
- Phân tích: Tâm trạng của ông Hai khi về nhà:
- Ông Hai nằm bò trên giường, nhìn lũ con mà cảm thấy tủi thân, nước mắt rơi không ngừng. Tất cả niềm kiêu hãnh về làng đều bị đánh sụp.
- Ông lo lắng và đau đớn cho số phận của những đứa con của mình: “Chúng ta cũng là những đứa trẻ của làng, phải không? Chúng ta cũng bị người ta xa lánh, coi thường phải không?”
- Ông nắm chặt tay, rùng mình: “Chúng tôi... phải chịu đựng sự nhục nhã như thế này sao?”.
=> Ông Hai cảm thấy chính mình đang chịu đựng nỗi nhục nhã của một kẻ phản quốc, và rằng cả con cháu ông cũng sẽ phải trải qua cảm giác đó.
- Tác giả đã sử dụng lời thoại nội tâm để mô tả tâm trạng của nhân vật.
Câu 2. Bạn nhớ một số tác phẩm văn học hay bài thơ viết về tình cảm quê hương, đất nước không? Hãy so sánh sự độc đáo của truyện Làng với những tác phẩm đó.
- Có một số tác phẩm như: Quê Hương (Đỗ Trung Quân), Tre Việt Nam (Nguyễn Duy), Nhớ Con Sông Quê Hương (Tế Hanh)...
- Đặc điểm độc đáo của truyện ngắn Làng:
- Kim Lân đã đặt nhân vật vào tình huống đặc biệt: Ông Hai luôn yêu quý và tự hào về làng của mình, nhưng bây giờ ông nghe tin làng chợ Dầu theo phe giặc.
- Điều này nhấn mạnh tình cảm sâu sắc đối với quê hương và đất nước được thể hiện qua mối liên kết chặt chẽ, đồng nhất, hòa quyện với nhau, đặc biệt trong bối cảnh của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc Việt Nam.
Soạn bài Làng - Mẫu 2
I. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Trong truyện ngắn Làng, có một tình huống đặc biệt làm bộc lộ sâu sắc tình yêu và lòng yêu nước của nhân vật ông Hai. Đó là tình huống gì?
Tình huống độc đáo: Ông Hai nghe tin làng chợ Dầu - làng mà ông sinh ra và lớn lên, ông yêu quý và tự hào, nay lại theo phe giặc.
Câu 2. Thuật lại diễn biến tâm trạng và hành động của ông Hai từ khi nghe làng mình theo giặc đến hết truyện.
- Khi mới nghe tin làng chợ Dầu theo giặc: Ông sững sờ, xấu hổ và uất ức: “cổ ông lão nghẹn ắng hẳn lại, da mặt tê rân rân. Ông lão lặng đi tưởng như không thở được”. Tin tức làng chợ Dầu theo giặc như một cú sốc đối với ông, nhưng khi trấn tĩnh lại, ông liền tỏ ra nghi ngờ, không tin: “Một lúc lâu ông mới rặn è è, nuốt một cái gì vướng ở cổ, ông cất tiếng hỏi, giọng lạc hẳn đi: Liệu có thật không hở bác?...” Những người tản cư đã kể rảnh rọt quá, lại khẳng định họ “vừa ở dưới ấy lên” làm ông không thể không tin. Từ đó, trong tâm trí của ông chỉ nghĩ về cái tin dữ ấy. Nghe tiếng chửi bọn Việt gian, ông “cúi gằm mặt mà đi”.
- Khi trở về nhà: Ông Hai nằm nằm xuống giường...'. Tất cả những niềm tự hào về làng đều tan thành mây khói. Ông tự hỏi và buồn cho số phận của những đứa con của mình: “Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta xua đuổi, khinh bỉ đấy ư?”. Ông nắm chặt tay, rên lên: “Chúng bay… mà nhục nhã thế này?”.
=> Ông hai cảm thấy bản thân mình đang mang nỗi nhục nhã của một tên bán nước, cũng như các con ông sẽ phải chịu đựng nỗi nhục đó.
- Trong những ngày tiếp theo:
- Trong vài ngày sau đó, ông không dám rời khỏi nhà. Ông chỉ lẻn vào nhà, lắng nghe tình hình bên ngoài: “Một đám đông tụ lại, ông lắng tai, dăm bảy tiếng cười nói xa xa, ông cảm thấy lo sợ. Luôn luôn ông lo lắng, tưởng như mọi người đang để ý, đang bàn luận về “cái chuyện ấy”. Khi nghe thấy những lời “Tây, Việt gian, cam - nhông…”, ông lẻn vào một góc, im lặng. Rồi cảm thấy sự việc đã qua.” Khi suy nghĩ về tương lai, ông bị mắc kẹt, không biết phải làm sao: Về làng thì không thể, vì về làng lúc này đồng nghĩa với việc ủng hộ phe Tây, phản bội cuộc chiến. Ở lại thì không thể, vì chủ nhà đã đe dọa đuổi. Còn việc đi xa càng là điều không thể vì mọi người chưa chấp thuận dân làng Chợ Dầu là kẻ phản bội. Ông Hai đã trò chuyện với con trai út, sau đó đưa ra quyết định: “Lòng yêu thương đối với làng thật sự nhưng phải thù phe Tây”.
- Sau khi nghe tin làng của ông không theo giặc: “Khuôn mặt buồn tẻ mỗi ngày bỗng trở nên tươi vui, rạng rỡ hẳn lên”; “Miệng nhai trầu, đôi mắt đỏ đầy, tỏ ra rất phấn khích”… Khi về nhà, ông phân phát quà cho lũ con và sau đó sang nhà bác Thứ để làm rõ về tin đồn làng Chợ Dầu theo giặc. Ông tự hào kể với mọi người về việc làng ông bị “xuyên tạc”, nhà ông bị “xuyên tạc”.
=> Niềm vui hạnh phúc của ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu đã không theo giặc đã vượt trội hơn cả sự mất mát của ông khi làng bị giặc hủy hoại.
Câu 3. Tại sao ông Hai lại nói chuyện như vậy với đứa con nhỏ? Qua cuộc trò chuyện đó, em cảm nhận được điều gì về tấm lòng của ông Hai đối với làng quê, đất nước, và cuộc kháng chiến. Mối liên hệ giữa tình yêu đối với quê hương và lòng yêu nước ở ông Hai như thế nào?
- Ông Hai trò chuyện với đứa con nhỏ: Ông lựa chọn nói chuyện với đứa con trai út bởi dù nhỏ tuổi, ngây thơ, nhưng lại có chung tinh thần yêu quê, yêu nước giống ông. Ông trò chuyện với con nhưng cũng nhằm để thể hiện nỗi lòng của mình, để giải tỏa lòng căm phẫn.
- Những lời nói đó cho thấy tấm lòng của ông Hai: Sự yêu thương sâu nặng của ông Hai dành cho làng chợ Dầu. Sự trung thành với cuộc kháng chiến, với lý tưởng cách mạng thông qua hình ảnh “cụ Hồ” được đề cập.
- Mối liên hệ giữa tình yêu quê hương và lòng yêu nước: Tình yêu đối với đất nước, ý chí kháng chiến được coi là quan trọng hơn và ảnh hưởng đến tất cả các cảm xúc, hành động của ông.
Câu 4. Đánh giá về cách tâm lý và ngôn ngữ của nhân vật ông Hai mà tác giả đã miêu tả.
- Nghệ thuật miêu tả tâm lý: chân thực, sâu sắc qua các lời thoại, độc thoại và suy nghĩ bên trong nhân vật.
- Ngôn ngữ của nhân vật: sử dụng ngôn ngữ gần gũi, phản ánh cuộc sống hàng ngày để thể hiện tính cách, cảm xúc của nhân vật.
II. Thực hành
Câu 1. Chọn và phân tích một đoạn miêu tả tâm trạng của nhân vật Hai trong truyện. Trong đoạn đó, tác giả đã sử dụng phương pháp nghệ thuật nào để mô tả tâm trạng của nhân vật.
Gợi ý:
- Lựa chọn đoạn sau khi ông Hai nghe tin cải chính.
- Phân tích:
- “Khuôn mặt buồn bã mỗi ngày bỗng trở nên rạng rỡ, tươi vui hẳn lên”
- “Mồm nhai trầu bắt đầu cười toe toét, cặp mắt đỏ rực, lấp lánh”…
- Về đến nhà, ông chia quà cho lũ con rồi qua nhà bác Thứ để làm sáng tỏ lại tin làng chợ Dầu theo giặc.
- Ông tự hào khoe với mọi người về tin cải chính của làng, nhà ông đã thoát khỏi nguy cơ bị hủy hoại bởi giặc.
=> Sự vui mừng của ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu đã thoát khỏi sự tàn phá của giặc đã vượt lên trên mất mát của tài sản. Kim Lân qua đó đã thể hiện sự yêu quê hương, yêu đất nước sâu sắc của người nông dân.
Câu 2. Em còn nhớ truyện ngắn hay bài thơ nào viết về tình cảm quê hương, đất nước không? Hãy so sánh truyện Làng với những tác phẩm đó.
- Một số tác phẩm như: Qua Đèo Ngang (Bà Huyện Thanh Quan)...
- Đặc điểm riêng của truyện ngắn Làng:
- Trong tác phẩm, Kim Lân đã đưa nhân vật vào một bối cảnh độc đáo: Ông Hai luôn tự hào và yêu quý làng quê của mình, nhưng bỗng dưng nghe tin làng chợ Dầu bị giặc xâm lược.
- Điều này nhấn mạnh sự gắn bó chặt chẽ giữa con người và quê hương, tình yêu và niềm tự hào dành cho đất nước, đặc biệt trong bối cảnh cuộc chiến chống Pháp xâm lược.
Soạn bài Làng - Mẫu 3
I. Trả lời câu hỏi
Câu 1.
Trong truyện ngắn Làng, tác giả đã tạo ra một tình huống giúp phản ánh sâu sắc tình yêu của nhân vật ông Hai đối với làng quê và đất nước. Đó là khi ông Hai nghe tin làng chợ Dầu - nơi mà ông rất yêu quý và tự hào đã bị giặc xâm lược.
Câu 2.
Diễn biến tâm trạng và hành động của ông Hai từ khi nghe tin làng mình bị giặc xâm lược cho đến hết câu chuyện:
- Khi nghe tin làng chợ Dầu bị giặc xâm lược:
- Ông Hai cảm thấy sửng sốt và bất ngờ: “Cổ ông lão như bị nghẹn lại, da mặt tê lạnh. Ông lặng im, như thể không thở được”.
- Ông tỏ ra hoang mang và nghi ngờ: “Một lúc sau ông mới kêu gào, nuốt khóe họng trước khi hỏi: Chắc chắn không nhỉ?...”.
- Ông cảm thấy xấu hổ và đau đớn: Những người tỵ nạn đã truyền đi tin tức một cách rộng rãi, và khẳng định rằng họ “đã thấy với mắt mình” khiến ông không thể không tin. Từ đó, ông chỉ suy nghĩ về tin tức kinh hoàng ấy. Nghe thấy tiếng chửi rủa đối với kẻ phản bội, ông “đau lòng mà rút lui”.
- Sau khi trở về nhà:
- Cảm thấy đau đớn và thất vọng: “Ông Hai nằm xuống giường…”; Tất cả niềm tự hào về làng đều tan vỡ.
- Bao bối, suy tư: Ông tự đặt câu hỏi và đau lòng cho số phận của con cái: “Chúng có phải là trẻ con của làng Việt gian không? Chúng có bị người ta coi thường, trêu chọc không?”. Ông nắm chặt tay, thốt lên: “Chúng bay đi… như thế này thì nhục quá?”.
- Trong những ngày tiếp theo:
- Buồn phiền và lo sợ: Suốt mấy ngày ông không dám ra khỏi nhà. Ông chỉ ở trong nhà, lắng nghe những thông tin bên ngoài “Một nhóm người đứng lại, ông cũng để ý, tiếng cười nói vang vọng, ông cảm thấy bối rối.
- Mọi lúc ông đều lo lắng như có người đang quan sát, đang bàn luận về “cái vấn đề ấy”. Khi nghe thấy những từ “Tây, Việt gian, lạc - loài… ông rút lui vào nhà một cách im lặng. Lại bắt đầu chuyện ấy rồi!”.
- Trong tình thế bế tắc và hoang mang: Khi suy nghĩ về tương lai, ông cảm thấy bế tắc, không biết phải làm gì “Về làng thì không được, vì quay về làng lúc này có nghĩa là phản bội cuộc chiến chống lại Tây. Ở lại thì không được, vì chủ nhà đã dọa đuổi. Còn nếu đi xa thì không biết đi đâu vì chưa có ai chấp nhận dân làng Chợ Dầu bị đánh đồng.” Ông Hai đã nói chuyện với con trai út, rồi quyết định: “Yêu làng thật lòng nhưng phải đứng về phía chúng ta”.
- Hạnh phúc và sung sướng: Khi nghe tin làng không bị khuất phục, “Khuôn mặt buồn bã mỗi ngày bỗng trở nên rạng rỡ, hạnh phúc”; “Miệng cười tươi rói, đôi mắt đỏ ngầu, phấn chấn”… Về nhà, ông chia sẻ quà cho các con và sau đó đi đến nhà bác Thứ để xác minh lại tin tức rằng làng chợ Dầu không phản bội. Ông tự hào kể với mọi người về tin tức rằng làng ông không bị “đánh gục”, nhà ông không bị “trục xuất”
=> Sự phát triển của tâm trạng được mô tả một cách chân thực, sống động.
Câu 3. Tại sao ông Hai lại nói chuyện như vậy với đứa con nhỏ? Qua đó, em cảm nhận được điều gì về lòng trung thành của ông Hai với làng quê, đất nước và cuộc kháng chiến. Mối liên hệ giữa tình yêu dành cho làng quê và lòng yêu nước ở ông Hai là gì?
- Ông Hai trò chuyện với đứa con nhỏ vì đó là cách ông thể hiện tình cảm của mình, cũng như để minh oan cho chính mình.
- Qua những lời trò chuyện đó, em cảm nhận được tình yêu của ông Hai dành cho làng quê, cũng như lòng trung thành với đất nước, lòng dũng cảm trong kháng chiến, và sự tôn trọng đối với cách mạng qua việc đề cập đến “cụ Hồ”.
- Tình yêu đối với làng quê và lòng yêu nước ở ông Hai có quan hệ chặt chẽ: Tình yêu đối với làng quê đồng nghĩa với tình yêu đối với đất nước, nhưng tinh thần kháng chiến vẫn là yếu tố quyết định và chi phối mọi hành động của ông.
Câu 4.
Đánh giá về cách tác giả miêu tả tâm lý và ngôn ngữ của nhân vật ông Hai:
- Trong việc miêu tả tâm lý: rất chân thực và sâu sắc qua các đoạn đối thoại, suy nghĩ cá nhân, và tâm trạng nội tâm.
- Ngôn ngữ của nhân vật: phản ánh phong cách gần gũi với cuộc sống hàng ngày, thể hiện rõ nét tính cách và cảm xúc của nhân vật.
II. Luyện tập
Câu 1. Chọn và phân tích một đoạn miêu tả tâm trạng nhân vật ông Hai trong truyện. Trong phần này, tác giả đã áp dụng biện pháp nghệ thuật nào để mô tả tâm trạng của nhân vật.
Câu 2. Em có nhớ một truyện ngắn hoặc bài thơ nào khác viết về tình yêu quê hương, đất nước không? Hãy so sánh với truyện Làng để nhận ra điểm khác biệt của nó so với những tác phẩm khác.
- Các tác phẩm như: Quê hương (Tế Hanh), Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận)...
- Đặc điểm riêng của truyện ngắn Làng:
- Trong tác phẩm, Kim Lân đã đặt nhân vật vào một tình huống độc đáo: Ông Hai luôn tự hào và yêu quý làng quê của mình, nhưng bỗng dưng nghe tin làng chợ Dầu bị giặc xâm lược.
- Điều này nhấn mạnh sự gắn bó chặt chẽ giữa con người và quê hương, tình yêu và niềm tự hào dành cho đất nước, đặc biệt trong bối cảnh cuộc chiến chống Pháp xâm lược của dân tộc.
Soạn bài Làng - Mẫu 4
(1) Khai mạc
Giới thiệu về tác giả Kim Lân và tác phẩm ngắn Làng.
(2) Phần chính
a. Cuộc sống của ông Hai khi lánh nạn
- Ông Hai luôn nhớ về quê hương, nhớ những ngày làm việc bên cạnh đồng bào.
- Tự hào về làng quê: giàu có, xinh đẹp, có những ngôi nhà lớn, sân đá xanh, giống như một thị trấn sôi động; cảnh cách mạng náo nhiệt, và đài phát thanh cao bằng trú ngụ giữa những cánh đồng tre xanh mướt.
- Ghé vào phòng thông tin: đọc báo, lắng nghe tin tức về cuộc chiến.
- Khi nghe đến tin về chiến thắng của đồng đội, “trái tim ông lão như bập bùng vui mừng” .
=> Tình cảm sâu sắc của ông Hai dành cho quê hương, đất nước và đặc biệt là cái làng của ông.
b. Biến đổi tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng bị giặc chiếm đóng
* Ngay sau khi nghe tin làng chợ Dầu bị giặc xâm lược:
- Ông cảm thấy sững sờ, xấu hổ và bực tức: “trái tim ông lão như ngừng đập lại, khuôn mặt như tê liệt. Ông lặng lẽ đi như thể không thở được nữa”.
- Khi nghe tin làng chợ Dầu bị giặc xâm lược, như một cú shock đánh vào tâm trí ông, nhưng sau khi bình tĩnh lại, ông tỏ ra nghi ngờ, không tin: “Sau một khoảng thời gian dài, ông mới rặn ra vài từ, nhưng giọng điệu không tự nhiên: Liệu có thực không nhỉ?...”
- Những người tị nạn nói nhiều quá, quả quyết rằng họ đã “thất vọng và bỏ chạy” khiến ông không thể không tin.
- Từ đó, ông chỉ suy nghĩ về thông điệp u ám đó. Nghe tiếng mắng mỏ của kẻ phản bội, ông “cúi đầu và rời đi”.
* Khi trở về nhà
- Ông Hai nằm trên giường, nhìn các con mà lòng đau đớn, nước mắt trào dâng. Mọi tự hào về làng dường như tan biến.
- Ông tự hỏi và buồn cho số phận của các con: “Chúng có phải là những đứa trẻ của làng Việt gian không? Chúng có phải chịu sự khinh bỉ, bị hắt hủi không?”.
- Ông nắm chặt tay, rên lên: “Chúng sẽ… phải chịu nhục nhã như thế này à?”.
=> Ông Hai cảm thấy bản thân và cả con cái đều bị khuất phục như kẻ bán nước.
* Trong những ngày tiếp theo:
- Trong vài ngày, ông không dám rời khỏi nhà.
- Ông chỉ ở trong nhà, lắng nghe những tin tức từ bên ngoài: “Một đám đông tập trung, ông lắng tai nghe, tiếng cười vang xa, lòng ông bỗng trở nên bất an. Ông luôn nghĩ rằng họ đều đang nói về “cái chuyện ấy”.”
- Khi nghe thấy những lời “Tây, Việt gian, cam - nhông…”, ông lén ra khỏi nhà, im lặng. Thì ra lại nói về chuyện đó!”
- Khi suy nghĩ về tương lai, ông bị mắc kẹt, không biết phải làm sao: quay về làng thì không được, vì ở làng lúc này là đi theo Tây, phản bội cuộc kháng chiến; ở lại cũng không thể, vì chủ nhà đã dọa đuổi; còn đi xa thì không biết đi về đâu, vì ai cũng nghi ngờ dân làng Chợ Dầu đã phản bội.
=> Điều này đẩy ông phải chọn giữa tình yêu dành cho làng và tình yêu dành cho quê hương.
- Ông Hai đã nói chuyện với đứa con trai út, và sau đó quyết định: “Yêu làng là thật, nhưng làng theo phe Tây thì phải bị chê trách”.
=> Tình yêu quê hương mãnh liệt của người Việt, họ sẵn lòng vượt qua những quan tâm cá nhân để hướng đến lợi ích chung của cộng đồng.
c. Sự vui mừng của ông khi nghe tin cải chính
- “Khuôn mặt buồn rầu hàng ngày bỗng chói lọi, tươi rói lên”
- “Miệng vẫn còn ngậm nhai trầu, đôi mắt sáng sủa, rạng rỡ”…
- Khi về nhà, ông chia quà cho các con và sau đó đến nhà bác Thứ để làm rõ lại tin làng chợ Dầu theo giặc.
- Ông tự hào kể cho mọi người nghe về việc làng ông bị 'đốt nhẵn', nhà ông bị 'đốt nhẵn'.
=> Sự vui mừng của ông Hai khi nghe tin cải chính về làng chợ Dầu đã vượt qua nỗi đau mất mát về tài sản khi làng bị giặc tàn phá. Điều này cho thấy tình yêu sâu đậm của người nông dân đối với quê hương, đất nước, qua bút pháp của nhà văn Kim Lân.
(3) Kết bài
Khẳng định giá trị về nội dung và nghệ thuật của truyện ngắn Làng.